Online Sınav
2020 yılına kadar, “online sınav” denildiği zaman Açık Öğretim Fakülteleri’nin internet üzerinden yaptıkları sınavlar akla gelirdi. 2020 yılında ise tüm dünyayı etkisi altına alan Koronavirüs pandemisi nedeniyle ve YÖK’ün aldığı karar gereğince ülkemizdeki bütün yükseköğretim kurumlarında dijital ortamda, uzaktan ve açıktan öğretim başladı. Online Sınavlar da eğitim hayatının bir parçası haline geldi.
Bugüne kadar online sınavlar, açık öğretim ve uzaktan eğitim yapan fakültelerin LMS öğrenci ders sitemi üzerinden giriş yapılarak, öğrencilere internet üzerinden belirli zaman aralığında sorulan sorulara cevap vermesi şeklinde gerçekleştiriliyordu.
Yaşanan Koronavirüs salgını nedeniyle tüm yükseköğretim kurumlarında eğitim ve öğretim faaliyetleri alışageldiğimizden çok farklı bir şekil aldı. İlk ve orta öğretim kurumları, ders programlarını televizyon yayınlarına taşıdı. Fakülte, üniversite, enstitü ve akademilerde ise YÖK’ün aldığı karar gereğince dijital ortamda, uzaktan ve açıktan öğretim başlatıldı. Eğitim uzaktan, sanal, online ya da dijital olarak gerçekleşince, sınavlarda da farklı bir uygulama yapılması gerekmeye başladı.
Sanal sınav, uzaktan sınav, elektronik sınav, virtual sınav, çevrimiçi sınav ya da online sınav. İsmi farklı bile olsa hepsi aslında benzer uygulamalar. Peki nedir online sınav? Normal sınavdan farkı nedir? Online sınavın avantajları nelerdir? Online sınav nasıl oluyor? Tüm bu soruların yanıtlarını vermek için teknolojinin en yoğun şekilde kullanıldığı bu sınav yöntemini ve online eğitimin kendisini biraz yakından incelemek gerekiyor.
ONLİNE EĞİTİM NEDİR?
Öğrencilerin ve eğitmenlerin aynı ortamda bulunduğu geleneksel örgün eğitim yönetimden farklı olarak, Online eğitim, ders veren eğitmen ile öğrencinin aynı mekânda bulunmadığı eğitim sistemini anlatan bir terimdir.
Üniversite eğitiminin bir parçası haline gelen online eğitim, mekâna ve zamana bağlı olmaksızın öğrencinin ve öğretim üyesinin kampüste bir araya gelme zorunluluğu olmaksızın, derslerin bilgisayar teknolojileri aracılığıyla, sanal ortamda, görüntülü ve sesli olarak işlendiği, öğrencilerin istediği zaman bu dersleri tekrar izleyebileceği akılcı, çağdaş, yenilikçi bir eğitim sistemidir.
Online eğitim sisteminde dersler sanal sınıflarda gerçekleştirilir. Akademisyenler ve öğrenciler internet bağlantısı sağlanan her ortamdan sisteme bağlanabilir, sınıftaymış gibi derslere katılabilir. Sanal sınıf ortamında gerçekleşen eş zamanlı derslerde akademisyenler, görüntülü ve sesli olarak dersi anlatır, yazı tahtası kullanabilir ve hatta bilgisayarındaki kayıtlı materyali öğrencilerle paylaşabilir. Öğrenciler de derse görüntülü ve sesli olarak bağlanabilir; ders içerisinde anlamadıklarını ya da akıllarına gelenleri soru olarak sorabilir. Eş zamanlı yapılan dersler kayıt altına alınabilir ve daha sonra isteyen herkes, bu kayıtlar sayesinde istedikleri her an dersi tekrar izleyebilir.
ONLİNE SINAV NEDİR?
Eğitim online gerçekleşince, sınav da online olmak durumunda. Online sınavlarda, tıpkı online eğitimde olduğu gibi eğitmen ile öğrenci aynı mekânda bulunmaz.
Eğitmenler ve öğrencilerin, hatta kimi zamanlar öğrenme kaynaklarının birbirinden uzakta olması, aynı mekânda bulunmamasından dolayı yaşanan sınırlılıkları ortadan kaldırabilmek için farklı teknolojiler kullanılır. Zaman içerisinde çeşitli farklı teknolojiler, bugün online sınav dediğimiz sınav şeklinin alt yapısını oluşturmuşlardır. Mektupla sınav, televizyon üzerinden sınav, elektronik sınav, mobil sınav, çevrimiçi sınav gibi kavramların tamamını bugün Online sınav çatı kavramı altında toplamak mümkündür.
ONLİNE EĞİTİMDE DERSLER VE SINAVLAR
Uzaktan eğitimin pek çok faklı modeli olmakla birlikte dersler ve sınavlar eğitim kurumlarının kendi belirlediği üç farklı yöntem ile yapılabilir:
- Eş Zamanlı Dersler ve Sınavlar: İnternet teknolojilerinin desteği ile oluşturulan sanal sınıflarda, eğitmen ve öğrencilerin aynı anda bir araya geldiği ve eğitim, öğretim ve sınavların tıpkı geleneksel eğitimde olduğu gibi yüz yüze yapıldığı bir modeldir. Senkron Eğitim olarak da anılır.
- Ayrı Zamanlı Dersler ve Sınavlar: Ders kitapları, video ve ses dosyaları gibi çeşitli öğretim materyallerinin önceden öğrencilere sunulduğu, böylece öğrencinin istediği zaman, kendi hızına göre öğrenme faaliyetini bireysel olarak gerçekleştirebildiği, ancak sınavların ortak bir zaman aralığında yapıldığı bir modeldir. Asenkron Eğitim olarak da anılır.
- Karma Dersler ve Sınavlar: Eş zamanlı ve ayrı zamanlı derslerin ve sınavların aynı eğitim programı içerisinde bir arada uygulandığı modeldir. Bu modelde derslerin bir kısmı senkron, bir kısmı ise asenkron olarak takip edilebilir. Hibrit Eğitim olarak da anılır.
ONLİNE EĞİTİMDE SINAV NASIL YAPILIR?
Online eğitimde tıpkı derslerde olduğu gibi, sınavlarda da eğitim kurumlarının kendilerinin belirlediği farklı yöntem ile yapılabilir.
- Eğitim online olmak ile birlikte sınavlar, önceden tespit edilen tarihte ve mekanlarda gerçekleştirilebilir.
- Tüm sınavlar belirlenen tarihlerde internet üzerinden sözlü olarak gerçekleştirilebilir.
- Öğrenciler sınav yerine değerlendirilmesi için dersler kapsamında öğrendiklerini aktaracakları ödevler hazırlayabilir.
- Öğrenciler belirlenen tarihlerde, internet üzerinden çoktan seçmeli yanıtlar verecekleri sınavlara girebilirler.
ONLİNE SINAVIN AVANTAJLARI NELERDİR?
- Aynı mekanda olma zorunluluğu içermediği için bölgesel ve coğrafi engelleri ortadan kaldırır. Online sınav sayesinde farklı bir şehirde bile olsanız sınavlara girebilirsiniz.
- Online sınav, eğitmen ile aynı mekanda gerçekleşmediği için stresin daha az olduğu bir sınav türüdür.
- Online sınavlarda çoğunlukla ders kitap ve materyalleri açık olur. Böylece öğrenciler bilgiye dair sorular yerine yorum yapabilecekleri, ezberlerini değil kendi düşünsel ürünlerini aktarabilecekleri bir sınava girmiş olurlar.
- Sınav süresinin dışında yol ve benzeri konularda gereksiz zaman kaybı yaşanmaz.
- Çalışıyor olmak online eğitime ve sınavlara engel olmadığı gibi evlilik, çocuk sahibi olmak ya da diğer nedenler de online sınavlara katılmayı engellemez.
- Sadece internet bağlantılı bir bilgisayara ihtiyacınız olduğu için sınavı kolaylıkla gerçekleştirebilirsiniz.
- Eğitim materyallerine kendi çalışma takviminize göre istediğiniz zaman ulaşabildiğiniz için daha etkili bir şekilde öğrenir, istediğiniz zaman dersi tekrar izleyebilirsiniz. Böylece sınava hazırlanma konusunda çok daha kolay bir dönem geçirirsiniz.
- Online Eğitim ve sınavlar, eğitimde fırsat eşitliği sağlar. Fiziksel engelli öğrencilere eğitim olanağı sağlar.
ONLİNE SINAV NEDEN DAHA ETKİLİDİR?
Her şeyin ders esnasında öğrenilmesine dayanan geleneksel eğitimin aksine online eğitim sisteminde öğrenci dersleri zamana ve mekana bağlı olmadan takip edebilir. Yani bu eğitimde merkezde öğrenci yer alır.
Geleneksel eğitimde sınavlar bilginin doğru hatırlanıp hatırlanmadığı ile ilgilidir. Ezberi kuvvetli olan öğrenciler genellikle daha yüksek not alır. Bu nedenle de öğrenciler sınavdan kısa süre önce dersleri tekrar ederek yüksek bir not alabilirler. Ancak online eğitim ve online sınav uygulamaları bundan çok daha farklıdır. Öğrenci ile eğitmen bir arada, aynı mekanda olmadığı için genellikle ders notları, ders kitabı ve internet gibi diğer bilgi kaynaklarına öğrencinin erişimi olur. Öğrencilerin bu kaynaklara erişimine izin verileceği için sorular da geleneksel sınavlardan farklı hazırlanır. Online sınavlarda öğrencilere bilgileri anımsayıp anımsamadıkları değil, öğrendiklerini birbirleri ile ilişkilendirip zekalarını kullanmaları için fırsat sunulur. Sorular öğrencilerin bilgilerini kullanarak yorum yapabilecekleri, kendi bilgi birikimini ve zekasını yanıta katabilecekleri şekilde sorulur. Bu da ezber yerine yorumlama kabiliyetini arttırır.
TÜRKİYE’DE ONLİNE EĞİTİMİN VE ONLİNE SINAVIN TARİHÇESİ
Uzaktan eğitim Türkiye’deki geçmişi cumhuriyetimizin ilk yıllarına dayanmaktadır. Eğitim sürecinde kullanılan yaygın teknolojilerdeki gelişmeler dikkate alındığında ülkemizde uzaktan eğitimin temelde 4 dönemde inceleyebiliriz:
1. dönem: (1923-1955) Kavramsal tartışma dönemi.
2. dönem: (1956-1975) Mektupla eğitim dönemi.
3. dönem: (1976-1995) Radyo-Televizyon gibi görsel-işitsel araçlarla eğitim dönemi.
4. dönem: (1996-2020) İnternet ve bilişim teknolojileri tabanlı eğitim dönemi.
Bu dönemselleştirme içinde en önemli tarih ise 1982 yılında Anadolu Üniversitesi’nin kurulmasıdır. Bu üniversite çerçevesinde faaliyet gösteren Açıköğretim Fakültesi, dersleri kitle iletişim araçları (internet, radyo, televizyon) ile ve çeşitli şehirlerdeki akademik danışmanlık merkezleri tarafından verilen, sınavları yılda 2 kez (vize, final) yapılan bir eğitim projesidir.
1992’de örgün eğitimdeki genel liseler ile aynı program içeriklerine sahip, ancak yapısı ve işleyişi bakımından diğer örgün eğitim kurumlarından farklı, kendine özgü ve merkezi nitelikli bir model olarak Açıköğretim Lisesi eğitime başladı.
2020 yılında yaşanan Koronavirüs pandemisi nedeniyle ve YÖK’ün aldığı karar gereğince ülkemizdeki bütün yükseköğretim kurumlarında dijital ortamda, uzaktan ve açıktan öğretim başlatıldı.
PANDEMİ SÜRECİNDE UZAKTAN EĞİTİM VE ONLİNE SINAVLAR
Yükseköğretim Kurulu (YÖK) küresel düzeyde etkili olan Koronavirüs pandemisi sürecinde, eğtimin geleneksel yöntemlerle sürdürülemeyeceğini, ancak mücadeleyi farklı bir kulvarda sürdürmek gerektiğini açıkladı ve 2019 yılı içerisinde başlattığı uzaktan öğretim ve dijital öğrenme imkanlarını devreye soktu. Üniversiteler binlerce eğitim materyalini dijital ortamda öğrencilere sunarken, diğer yandan da sanal sınıflarda eğitime devam ettiler. Var olan açık öğretim fakültelerindeki eğitim öğretim devam ederken, açık öğretim programlarının ders materyalleri dijital ortamda 'YÖK Dersleri Platformu' adı altında bütün öğrencilerin erişimine açıldı. Türkiye’deki tüm üniversitelerin katkılarıyla sürekli gelişmekte ve zenginleşmekte olan bu platform bilginin ve bilimsel birikimin paylaşımına önemli katkı sunmaktadır.
YÖK'ün ve üniversitelerin, modern eğitim uygulamalarının Türkiye’de de kullanıma sokulması ile Türk yükseköğretiminin zeminini, Koronavirüs pandemisi toplumun bütün katmanlarının, iş dünyasının, sanayi, turizm ve ekonomik faaliyetlerin, hatta dış politikaların etkilendiğii küresel ölçekteki tehdit ve tehlikelerle mücadele etme konusunda farklı imkânlar ortaya çıkardı. Bu olağanüstü günlerin yaşandığı süreçte dünyadaki pek çok ülkeye göre neyi nasıl yapabileceğini çok daha iyi bilen üniversitelerimiz öğrencilerine net bir yol haritası sunmayı başardı.
YÖK Başkanı Prof. Dr. Yekta Saraç, Yüksek Öğretim dergisinin 17'nci sayısının sunuş yazısında, Covid-19 salgını nedeniyle kapılarını kapatan üniversitelerde bahar döneminde verilen uzaktan eğitim ile ilgili şu bilgileri paylaştı:
"Üniversitelerimizin fiziki olarak kapalı olduğu 11 Mart 2020 tarihinden bu yana, bahar döneminde yükseköğretim kurumlarında örgün olarak açılması gereken 736 bin 341 ders sayısı uzaktan eğitim ile 663 bin 808 olarak gerçekleşmiş, yani tüm derslerin yüzde 90,1´i uzaktan eğitim ile verilebilmiştir. Bu oran sosyal bilimlerde yüzde 91, fen bilimlerinde yüzde 78, mühendislik bilimlerinde yüzde 77, sağlık bilimlerinde ise yüzde 54 olarak gerçekleşmiştir. Genel olarak bakıldığında ve dünya ülkeleri ile kıyaslandığında, tüm yaşanan zorluklara rağmen bu oranlar bir başarıyı göstermektedir."
Üniversitelerde yeni eğitim yılında da uzaktan eğitimin devam edebileceğini vurgulayan Prof. Dr. Yekta Saraç yazısında, "Ağır salgın dönemi, bu ciddi kriz, bu zor günler, dijital öğrenmenin en azından bir süre daha alternatif olmaktan daha da öte bir anlayış ile kullanılacağını bize göstermektedir. Dijital teknolojilerin neden olduğu bu değişimler, yükseköğretimde yeni mesleklerin de önünü açıyor. Nesnelerin interneti, robot teknolojileri, dijital pazarlama, makine öğrenmesi gibi meslekler lisans, yüksek lisans ve doktora seviyesinde yoğun ilgi görüyor. Bu alandaki yeni teknolojilerin desteklenmesini, ağ yönetimi, siber güvenlik, canlı video eğitimleri ve bütün bu kavramlara entegre olmayı yükseköğretimde teşvik etmeye devam edeceğiz" değerlendirmesinde bulundu.
ÜSKÜDAR ÜNİVERSİTESİ’NDE ONLİNE EĞİTİM VE ONLİNE SINAVLAR
Üsküdar Üniversitesi’nde 2020-2021 Akademik Yılı Güz Dönemi’nde çoğunluğun talebi doğrultusunda hem fiziki hem de dijital olacak şekilde “Fi-jital” eğitim yapılması uygun görülmüştür. 2020-2021 Akademik Yılı Güz Dönemi’nde eğitim-öğretimin karma (hibrit) ya da çevrimiçi yapılmasıyla ilgili gerçekleştirilen ankete katılan 10.000’i aşkın öğrencimizin %60’ı eğitimin karma (hibrit) şekilde hem yüz yüze hem de çevrimiçi olarak yapılmasını talep etmiştir. Anket sonuçlarının ardından Üsküdar Üniversitesi Pandemi Kurulu 16 Eylül 2020’de toplanarak yerleşkelerde fiziki tedbirleri değerlendirmiştir.
Bu doğrultuda;
• Tüm yerleşkelere girişlerde ateş ölçümleri yapılması,
• Bilgilendirme çalışmaları, fiziki mesafe uyarıları ve hijyen noktaları gibi tüm önlemlerin eksiksiz şekilde alınmasının sağlanması,
• Covid-19 kapsamında yerleşkelerin kapasite kontrolünün sağlanması amacıyla kütüphane ve yemekhanelerde aralıklı oturma düzeni uygulanması, isteyenlere öğle yemeği yerine lunch box şeklinde öğle yemeği servis edilebilmesi,
• Salgın süresince sosyal temasın artmasına sebep olabilecek ve yoğunluk oluşmasını tetikleyecek sosyal etkinliklere ara verilmesi,
• Ortak kullanıma açık alanlarda salgın süresi boyunca 10 kişi ve üzeri sayıda toplu halde bulunulmaması,
• Derslikler ve laboratuvarlarda kişi başına 4 metrekare, amfi ve salonlarda kişi başına 3 metrekare, spor salonlarında ise kişi başına 6 metrekare olacak şekilde düzenleme yapılması kararlaştırıldı.
17 Eylül 2020’de Üsküdar Üniversitesi Senato toplantısında da çoğunluğun talebi doğrultusunda hem fiziki hem de dijital olacak şekilde “Fi-jital” eğitim yapılması uygun görülmüştür. Buna göre;
• Derslerin en az %40’ı sadece çevrimiçi verilecek, geriye kalan dersler ise öğrencilerimizin tercihlerine göre hem yüz yüze hem de çevrimiçi şekilde “Fi-jital” olarak sunulacak.
• Öğrencilerimiz, güz dönemindeki hangi derslerinin ne şekilde yürütüleceğini ilgili akademik birimlerinin web sayfalarından öğrenebilecekler.
100.000’den fazla öğrenci ALMS sistemini kullandı
Üsküdar Üniversite öğrencileri ALMS arayüzü ile uzaktan eğitimde akademisyenlerle bir araya geldi. 1 hafta boyunca sanal sınıf uygulaması ALMS üzerinden 827 canlı ders gerçekleşti. 100.000’den fazla öğrenci ALMS sistemine giriş yaptı.
ZOOM üzerinden 243 canlı ders yayını yapıldı…
Üsküdar Üniversitesi öğrencilerini uzaktan eğitim için ALMS programının yanı sıra Zoom programı ile de destekledi. Öğrencilerin yoğun ilgi gösterdiği Zoom programında akademisyenler, ZOOM üzerinden 243 canlı ders yayını yaptı.
STIX sayfası 1.000.000’a yakın kez görüntüledi
Üsküdar Üniversitesi Yazılım Planlama Birimi tarafından geliştirilen STIX ise derse katılamayan öğrencilerin ders videosuna ulaşıp videoyu izlemesine olanak tanıdı. Üsküdarlı öğrenciler STIX sayfasını 1.000.000’a yakın kez görüntüledi.
Üsküdarlı öğrenciler ÜÜTV’de 35.000 canlı dersi izledi
Öğrencilerinin eğitimlerinin aksamaması için uzaktan eğitime başlayan Üsküdar Üniversitesi tüm fakültelerin, Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu’nun ve enstitülerin derslerini hazırlanan program çerçevesinde haftanın 6 günü ÜÜ TV’den de canlı olarak yayınladı.
ÜÜTV1 ve ÜÜTV2 yayınlarından 35.000 öğrenci canlı dersi izledi. Öğrenciler, 1 hafta da ÜÜ Web sayfasını 275.000 kez görüntüledi.