Online Eğitim

Sanal eğitim, uzaktan eğitim, elektronik eğitim, virtual eğitim, çevrimiçi eğitim ya da online eğitim. Aynı kavramın farklı isimleri. Peki nedir online eğitim? Normal eğitimden farkı nedir? Online eğitimin avantajları nelerdir? Online üniversite eğitimi olur mu? Online eğitim nasıl oluyor? Tüm bu soruların yanıtlarını vermek için teknolojinin en yoğun kullanıldığı bu eğitim yöntemini biraz derinlemesine inceleyelim.

Koronavirüs salgını nedeniyle eğitim ve öğretim faaliyetleri alışageldiğimizden çok farklı bir şekil aldı. İlk ve orta öğretim kurumları ders programlarını televizyon yayınlarına taşıdı. Üniversiteler ise YÖK’ün aldığı karar gereğince ülkemizdeki bütün yükseköğretim kurumlarında dijital ortamda, uzaktan ve açıktan öğretim başlatıldı.

ONLİNE EĞİTİM NEDİR?

Öğrencilerin ve eğitmenlerin aynı ortamda bulunduğu geleneksel örgün eğitim yönetimden farklı olarak, Online eğitim, ders veren eğitmen ile öğrencinin aynı mekânda bulunmadığı eğitim sistemini anlatan bir terimdir.

Üniversite eğitiminin bir parçası haline gelen online eğitim, mekâna ve zamana bağlı olmaksızın öğrencinin ve öğretim üyesinin kampüste bir araya gelme zorunluluğu olmaksızın, derslerin bilgisayar teknolojileri aracılığıyla, sanal ortamda, görüntülü ve sesli olarak işlendiği, öğrencilerin istediği zaman bu dersleri tekrar izleyebileceği akılcı, çağdaş, yenilikçi bir eğitim sistemidir.

Online eğitim sisteminde dersler sanal sınıflarda gerçekleştirilir. Akademisyenler ve öğrenciler internet bağlantısı sağlanan her ortamdan sisteme bağlanabilir, sınıftaymış gibi derslere katılabilir. Sanal sınıf ortamında gerçekleşen eş zamanlı derslerde akademisyenler, görüntülü ve sesli olarak dersi anlatır, yazı tahtası kullanabilir ve hatta bilgisayarındaki kayıtlı materyali öğrencilerle paylaşabilir. Öğrenciler de derse görüntülü ve sesli olarak bağlanabilir; ders içerisinde anlamadıklarını ya da akıllarına gelenleri soru olarak sorabilir. Eş zamanlı yapılan dersler kayıt altına alınabilir ve daha sonra isteyen herkes, bu kayıtlar sayesinde istedikleri her an dersi tekrar izleyebilir.

Online eğitim, eğitim bilimleri açısından disiplinler arası bir alandır. Eğitmenler ve öğrencilerin, hatta kimi zamanlar öğrenme kaynaklarının aynı mekânda bulunmaması, birbirinden uzakta olmasından dolayı yaşanan sınırlılıkları ortadan kaldırabilmek için farklı teknolojileri kullanır. Bu nedenle uzaktan eğitim kavramı bir çatı kavram olarak ortaya çıkmış; yazışarak öğrenme, tele öğrenme, elektronik öğrenme, mobil öğrenme, çevrimiçi öğrenme, esnek öğrenme gibi kavramları da nitelemek için kullanılmıştır. Çoğu zaman uzaktan eğitim ve açık ve uzaktan öğrenme kavramları birbiri yerine kullanılmaktadır. Günümüzde özellikle bilgisayar ve çevrimiçi teknolojilerle kullanılan hali en yaygın halidir ve kısaca online eğitim olarak anılır. Online eğitim, sağladığı hayat boyu öğrenme fırsatları ile ana akım eğitimin temel parçası haline gelmiştir.

UZAKTAN EĞİTİMDEN ONLİNE EĞİTİME

Günümüzde televizyon, video, ses, grafik, bilgisayar, internet teknolojisi gibi modern teknolojinin imkânlarından yararlanarak gerçekleştirilen uzaktan eğitimin aslında oldukça eski bir tarihi vardır. 1700'lü yılların ilk çeyreğinde ortaya çıkan mektup ile eğitim uzaktan eğitimin ilk örneği olarak anılabilir. Özellikle posta hizmetlerinde yaşanan gelişmelerin belirleyici olduğu bu dönemde eğitmenler dersleri yazdıkları mektuplarla iletir; öğrenciler ise akıllarına takılan, anlaşılmayan ya da merak ettikleri konuları yine mektup yazarak sorarlardı. 1900'lü yılların ilk çeyreğinde radyo ve sonrasında televizyonun yaygınlaşması ile uzaktan eğitim kitlesel bir hal almıştır. Tek merkezden iletilen eğitim materyali aynı anda pek çok öğrenci tarafından takip edilebilmekteydi. Ancak öğrenciler, takip ettikleri dersler ile ilgili sorularını yine yazılı olarak iletmek durumundaydı. 1960’lı yıllarda açık üniversitelerin ortaya çıkmasıyla uzaktan eğitimin bu şekli daha akademik bir form aldı. 1980'li yıllarla beraber ortaya çıkan telekonferans teknolojileri uzaktan eğitimi karşılıklı bir iletişim sürecine dahil etti. 1990’lı yıllarda bilişim ve iletişim teknolojilerinde yaşanan gelişmeler doğrultusunda kişisel bilgisayarlar, İnternet ağı ve cep telefonlarının yaygın olarak kullanımı ile birlikte uzaktan eğitim faaliyetleri online eğitime dönüştü.

ONLİNE EĞİTİMDE DERS NASIL YAPILIR?

Uzaktan eğitimin pek çok faklı modeli olmakla birlikte dersler eğitim kurumlarının kendilerinin belirlediği üç farklı yöntem ile yapılabilir:

  • Senkron (Eş Zamanlı) Dersler: İnternet teknolojilerinin desteği ile oluşturulan sanal sınıflarda, eğitmen ve öğrencilerin aynı anda bir araya geldiği ve öğretim faaliyetinin tıpkı geleneksel eğitimde olduğu gibi yüz yüze yapıldığı bir modeldir.
  • Asenkron (Ayrı Zamanlı) Dersler: Ders kitapları, video ve ses dosyaları gibi çeşitli öğretim materyallerinin önceden öğrencilere sunulduğu, böylece öğrencinin istediği zaman, kendi hızına göre öğrenme faaliyetini bireysel olarak gerçekleştirebildiği bir modeldir.
  • Hibrit (Karma) Dersler: Eş zamanlı ve ayrı zamanlı derslerin aynı eğitim programı içerisinde bir arada uygulandığı modeldir. Bu modelde derslerin bir kısmı senkron, bir kısmı ise asenkron olarak takip edilebilir.

ONLİNE EĞİTİMDE SINAV NASIL YAPILIR?

Online eğitimde tıpkı derslerde olduğu gibi, sınavlarda da eğitim kurumlarının kendilerinin belirlediği farklı yöntem ile yapılabilir.

  • Eğitim online olmak ile birlikte sınavlar, önceden tespit edilen tarihte ve mekanlarda gerçekleştirilebilir.
  • Tüm sınavlar belirlenen tarihlerde internet üzerinden sözlü olarak gerçekleştirilebilir.
  • Öğrenciler sınav yerine değerlendirilmesi için dersler kapsamında öğrendiklerini aktaracakları ödevler hazırlayabilir.
  • Öğrenciler belirlenen tarihlerde, internet üzerinden çoktan seçmeli yanıtlar verecekleri sınavlara girebilirler.

ONLİNE EĞİTİMİN AVANTAJLARI NELERDİR?

Aynı mekanda olma zorunluluğu içermediği için bölgesel ve coğrafi engelleri ortadan kaldırır. Online eğitim sırasında farklı şehirlerde bile olsanız dersleri takip edebilirsiniz.

Online eğitim, her bir öğrenenin kendi hızında öğrenmesine imkan sağlar.

Online eğitim ders materyallerine sınırsız erişim sağlar. Bu yönüyle tekrar kullanılabilir ders materyalleri ile ortak ders içeriği ile ekonomik bir alternatif sunar.

Eğitim için harcayacağınız sürenin dışında yol ve benzeri konularda gereksiz zaman kaybı yaşamazsınız.

Eğitim materyaline istediğiniz her zaman ulaşabildiğiniz için tam zamanlı bir işte çalışsanız bile eğitimlere katılabilirsiniz.

Çalışıyor olmak online eğitime engel olmadığı gibi evlilik, çocuk sahibi olmak ya da diğer nedenler de online eğitimlere katılmayı engellemez.

Sadece internet bağlantılı bir bilgisayara ihtiyacınız olduğu için eğitimi kolaylıkla takip edebilirsiniz.

Eğitim materyallerine kendi çalışma takviminize göre istediğiniz zaman ulaşabildiğiniz için daha etkili bir şekilde öğrenir, istediğiniz zaman dersi tekrar izleyebilirsiniz.

Online Eğitim, eğitimde fırsat eşitliği sağlar. Fiziksel engelli öğrencilere eğitim olanağı sağlar.

ONLİNE EĞİTİM NEDEN DAHA ETKİLİDİR?

Geleneksel eğitim modellerinden farklı olarak online eğitimin merkezinde öğrenci yer alır. Her şeyin ders esnasında öğrenilmesine dayanan geleneksel eğitimin aksine online eğitim sisteminde öğrenci dersleri zamana ve mekana bağlı olmadan takip edebilir.

Geleneksel eğitim sisteminden farklı olarak öğrenciler online eğitim ile istediği zaman istediği ders içeriğini tekrar takip edebilir. Online eğitim modelini geleneksel eğitim sisteminden ayıran bu özellik ile bir konuyu öğrenmek isteyen, o ders materyalini istediği kadar çok izleyebilir. Senkron ders modeli sayesinde öğrenciler online eğitimde de tıpkı geleneksel eğitimde olduğu gibi eğitmenlere soru sorabilir. Kafalarına takılan konuların yanıtlarını öğrenebilirler.

Online eğitimde karmaşık problemlerin ve soruların örnek video çözümlerinin ders materyali olarak bulunur ve bu öğrencinin başarısı ve geleceği için daha fazla çalışmasını sağlar. Öğrenci teori ve pratik arasındaki ilişkiyi videolardan takip edip hızlı bir şekilde öğrenir, ayrıca öğrenileni daha kolay şekilde hayata geçirebilir.

Online eğitim sistemi geleneksel eğitim materyallerinin yanı sıra görsel ve işitsel birçok içeriği içerisinde barındırır. Zengin görsel ve işitsel içerik yardımıyla eğitimi daha çekici, zevkli ve anlaşılır hale getirerek öğrencinin derslere olan ilgilisini ve öğrenme düzeyini arttırır.

TÜRKİYE’DE ONLİNE EĞİTİMİN TARİHÇESİ

Uzaktan eğitim Türkiye’deki geçmişi cumhuriyetimizin ilk yıllarına dayanmaktadır. Eğitim sürecinde kullanılan yaygın teknolojilerdeki gelişmeler dikkate alındığında ülkemizde uzaktan eğitimin temelde 4 dönemde inceleyebiliriz:

1. dönem: (1923-1955) Kavramsal tartışma dönemi.

2. dönem: (1956-1975) Mektupla eğitim dönemi.

3. dönem: (1976-1995) Radyo-Televizyon gibi görsel-işitsel araçlarla eğitim dönemi.

4. dönem: (1996-2020) İnternet ve bilişim teknolojileri tabanlı eğitim dönemi.

Bu dönemselleştirme içinde en önemli tarih ise 1982 yılında Anadolu Üniversitesi’nin kurulmasıdır. Bu üniversite çerçevesinde faaliyet gösteren Açıköğretim Fakültesi, dersleri kitle iletişim araçları (internet, radyo, televizyon) ile ve çeşitli şehirlerdeki akademik danışmanlık merkezleri tarafından verilen, sınavları yılda 2 kez (vize, final) yapılan bir eğitim projesidir.

1992’de örgün eğitimdeki genel liseler ile aynı program içeriklerine sahip, ancak yapısı ve işleyişi bakımından diğer örgün eğitim kurumlarından farklı, kendine özgü ve merkezi nitelikli bir model olarak Açıköğretim Lisesi eğitime başladı.

2020 yılında yaşanan Koronavirüs pandemisi nedeniyle ve YÖK’ün aldığı karar gereğince ülkemizdeki bütün yükseköğretim kurumlarında dijital ortamda, uzaktan ve açıktan öğretim başlatıldı.

PANDEMİ SÜRECİNDE UZAKTAN EĞİTİM

Yükseköğretim Kurulu (YÖK) küresel düzeyde etkili olan Koronavirüs pandemisi sürecinde, eğtimin geleneksel yöntemlerle sürdürülemeyeceğini, ancak mücadeleyi farklı bir kulvarda sürdürmek gerektiğini açıkladı ve 2019 yılı içerisinde başlattığı uzaktan öğretim ve dijital öğrenme imkanlarını devreye soktu. Üniversiteler binlerce eğitim materyalini dijital ortamda öğrencilere sunarken, diğer yandan da sanal sınıflarda eğitime devam ettiler. Var olan açık öğretim fakültelerindeki eğitim öğretim devam ederken, açık öğretim programlarının ders materyalleri dijital ortamda 'YÖK Dersleri Platformu' adı altında bütün öğrencilerin erişimine açıldı. Türkiye’deki tüm üniversitelerin katkılarıyla sürekli gelişmekte ve zenginleşmekte olan bu platform bilginin ve bilimsel birikimin paylaşımına önemli katkı sunmaktadır.

YÖK'ün ve üniversitelerin, modern eğitim uygulamalarının Türkiye’de de kullanıma sokulması ile Türk yükseköğretiminin zeminini, Koronavirüs pandemisi toplumun bütün katmanlarının, iş dünyasının, sanayi, turizm ve ekonomik faaliyetlerin, hatta dış politikaların etkilendiğii küresel ölçekteki tehdit ve tehlikelerle mücadele etme konusunda farklı imkânlar ortaya çıkardı. Bu olağanüstü günlerin yaşandığı süreçte dünyadaki pek çok ülkeye göre neyi nasıl yapabileceğini çok daha iyi bilen üniversitelerimiz öğrencilerine net bir yol haritası sunmayı başardı.

YÖK Başkanı Prof. Dr. Yekta Saraç, Yüksek Öğretim dergisinin 17'nci sayısının sunuş yazısında, Covid- 19 salgını nedeniyle kapılarını kapatan üniversitelerde bahar döneminde verilen uzaktan eğitim ile ilgili şu bilgileri paylaştı:

"Üniversitelerimizin fiziki olarak kapalı olduğu 11 Mart 2020 tarihinden bu yana, bahar döneminde yükseköğretim kurumlarında örgün olarak açılması gereken 736 bin 341 ders sayısı uzaktan eğitim ile 663 bin 808 olarak gerçekleşmiş, yani tüm derslerin yüzde 90,1´i uzaktan eğitim ile verilebilmiştir. Bu oran sosyal bilimlerde yüzde 91, fen bilimlerinde yüzde 78, mühendislik bilimlerinde yüzde 77, sağlık bilimlerinde ise yüzde 54 olarak gerçekleşmiştir. Genel olarak bakıldığında ve dünya ülkeleri ile kıyaslandığında, tüm yaşanan zorluklara rağmen bu oranlar bir başarıyı göstermektedir."

Üniversitelerde yeni eğitim yılında da uzaktan eğitimin devam edebileceğini vurgulayan Prof. Dr. Yekta Saraç yazısında, "Ağır salgın dönemi, bu ciddi kriz, bu zor günler, dijital öğrenmenin en azından bir süre daha alternatif olmaktan daha da öte bir anlayış ile kullanılacağını bize göstermektedir. Dijital teknolojilerin neden olduğu bu değişimler, yükseköğretimde yeni mesleklerin de önünü açıyor. Nesnelerin interneti, robot teknolojileri, dijital pazarlama, makine öğrenmesi gibi meslekler lisans, yüksek lisans ve doktora seviyesinde yoğun ilgi görüyor. Bu alandaki yeni teknolojilerin desteklenmesini, ağ yönetimi, siber güvenlik, canlı video eğitimleri ve bütün bu kavramlara entegre olmayı yükseköğretimde teşvik etmeye devam edeceğiz" değerlendirmesinde bulundu.

ÜSKÜDAR ÜNİVERSİTESİ VE ONLİNE EĞİTİM

Koronavirüs nedeniyle tüm üniversiteler gibi yüz yüze eğitimi durduran ve uzaktan eğitime geçen Üsküdar Üniversitesi, eğitiminin aksamaması adına öğrencilerine online eğitimde birçok olanak sundu. Eğitim öğretime kesintisiz şekilde devam eden Üsküdar Üniversitesi ön lisans, lisans ve yüksek lisans öğrencileri, farklı dijital uygulamalar üzerinden sağlanan uzaktan eğitim derslerini takip ettiler.

100.000’den fazla öğrenci ALMS sistemini kullandı

Üsküdar Üniversite öğrencileri ALMS arayüzü ile uzaktan eğitimde akademisyenlerle bir araya geldi. 1 hafta boyunca sanal sınıf uygulaması ALMS üzerinden 827 canlı ders gerçekleşti. 100.000’den fazla öğrenci ALMS sistemine giriş yaptı.

ZOOM üzerinden 243 canlı ders yayını yapıldı…

Üsküdar Üniversitesi öğrencilerini uzaktan eğitim için ALMS programının yanı sıra Zoom programı ile de destekledi. Öğrencilerin yoğun ilgi gösterdiği Zoom programında akademisyenler, ZOOM üzerinden 243 canlı ders yayını yaptı.

STIX sayfası 1.000.000’a yakın kez görüntüledi

Üsküdar Üniversitesi Yazılım Planlama Birimi tarafından geliştirilen STIX ise derse katılamayan öğrencilerin ders videosuna ulaşıp videoyu izlemesine olanak tanıdı. Üsküdarlı öğrenciler STIX sayfasını 1.000.000’a yakın kez görüntüledi.

Üsküdarlı öğrenciler ÜÜTV’de 35.000 canlı dersi izledi

Öğrencilerinin eğitimlerinin aksamaması için uzaktan eğitime başlayan Üsküdar Üniversitesi tüm fakültelerin, Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu’nun ve enstitülerin derslerini hazırlanan program çerçevesinde haftanın 6 günü ÜÜ TV’den de canlı olarak yayınladı.

ÜÜTV1 ve ÜÜTV2 yayınlarından 35.000 öğrenci canlı dersi izledi. Öğrenciler, 1 hafta da ÜÜ Web sayfasını 275.000 kez görüntüledi.

ÜSKÜDAR ÜNİVERSİTESİ’NİN ONLİNE EĞİTİM TECRÜBESİ SINIRLARI AŞTI

Pandemi döneminde dijital dönüşümü hızla gerçekleştirerek eğitim faaliyetlerine kesintisiz şekilde devam eden Üsküdar Üniversitesi’nin bu yöndeki tecrübesi, ülke sınırlarını aştı. Haftanın 6 günü canlı ders yayınları yapan Üsküdar Üniversitesi Televizyonu (ÜÜTV) ile dünyanın her yerine ulaşan online eğitim derslerimiz, dünyanın her yanındaki Türk öğrenciler tarafından da ilgiyle izleniyor.

Üsküdar Üniversitesi’nin bahar dönemi boyunca ÜÜTV’den canlı yayınlanarak resmi Youtube hesabına yüklenen ders videolarına diğer üniversite öğrencileri de yoğun ilgi gösterdi. Tıp Fakültesi Tıbbi Genetik Anabilim Dalı Başkanı Dr. Öğr. Üyesi Yeşim Özdemir yaşanan süreci “Üsküdar Üniversitesi’nin öğrencileri kadar üniversitemizin cömertliği sayesinde yeryüzünde Türkçe konuşan bütün öğrencilere açık bir görüntülü kütüphane oluşturmamızı sağlayan bu alt yapı sayesinde Makedonya’dan bile dersleri dinlediğini hatta bu dersler sayesinde sınavlarını başarıyla geçtiklerini bildiren ve buna teşekkürlerini sunan öğrenciler oldu” şeklinde aktardı.

ÜSKÜDAR ÜNİVERSİTEİ ONLİNE EĞİTİM ARAŞTIRMASI

Üsküdar Üniversitesi, Türkiye genelinde 350 üniversite öğrencisi ile gerçekleştirdiği araştırmada gençlerin uzaktan eğitime bakış açısını değerlendirdi. Üsküdar Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Sosyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Tuğba Aydın Öztürk tarafından yürütülen ve Haziran 2020’de Türkiye genelinde gerçekleştirilen ‘Covid Gençlik’ isimli araştırmada katılımcılardan yüzde 48’inin bazı derslerin yüz yüze sınıf ortamında, bazı derslerin ise online olarak uygulanacağı hibrid modeli tercih ettikleri ortaya çıktı. Covid-19 sürecinde öğrencilerin yüzde 55’inin bu süreçte kendilerini isteksiz ve mutsuz hissettiklerini ve bu sebeple derslerden gerekli verimi alamadıkları söylerlerken, öğrencilerin yüzde 58’i uzaktan eğitim sayesinde barınma ve dışarıda yeme içme için harcanan giderlerin azaldığı ve yüzde 49’u özellikle büyükşehirler başta olmak üzere trafikte vakit kaybetmek zorunda kalmadıkları için eğitimin verimliliğinin arttığı görüşünde.