Ekrem Kadri UNAT (1914 – 1998)

Ekrem Kadri Unat (1914-1998), Türk hekimi, mikrobiyolog ve tıp tarihçisi olarak, tıp bilimine katkılarıyla tanınmış bir isimdir. Uzmanlık alanında parazitoloji, mikrobiyoloji ve enfeksiyon hastalıkları üzerine yaptığı çalışmalarla Türkiye’de sağlık bilimlerinin gelişimine ve toplum sağlığına önemli katkılar sağlamıştır.

Ekrem Kadri Unat Kimdir?

19 Ağustos 1914’te Ankara’da dünyaya gelen Ekrem Kadri Unat, genç yaşta annesiyle birlikte babasının şehit olduğu Kafkas Cephesi'nden sonra dedesi Hâfız Râşid Efendi'nin yanında büyüdü. Eğitim hayatına 1921 yılında İstanbul Beşiktaş'ta Barbaros Hayreddin Mektebi’nde başlayan Unat, 1926’da Özel Şark İdâdîsi’nden mezun olduktan sonra Kabataş Lisesi’ne kaydoldu. 1931 yılında Kabataş Lisesi’ni bitirip İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi’ne giren Unat, 1937’de mezuniyetinin ardından tıp alanında uzmanlaşmaya başladı. Askerliğini tamamladıktan sonra İstanbul Üniversitesi Mikrobiyoloji, Parazitoloji ve Salgınlar Bilgisi Enstitüsü’nde asistan olarak görev aldı. 1942 yılında doçentlik tezini vererek mikrobiyoloji ve parazitoloji doçenti oldu. Unat, aynı dönemde çeşitli hastanelerde ve enstitülerde çalışarak hem pratikte hem de akademik alanda kendini geliştirip, mikrobiyoloji ve parazitoloji konularında derinlemesine araştırmalar yapmaya başladı.

Etkisi ve Mirası

Ekrem Kadri Unat, tıptaki bilgi birikimini geliştirmek için önemli uluslararası deneyimler kazandı. 1946 yılında Amerika Birleşik Devletleri’ne gönderilen Unat, burada Pennsylvania Üniversitesi ve John Hopkins Üniversitesi’nde tıbbi mikoloji, tropikal hastalıklar ve halk sağlığı gibi konularda derinlemesine çalışmalar yaptı. 1949’da Türkiye’ye döndüğünde, İstanbul Üniversitesi Mikrobiyoloji Enstitüsü’nde yeniden görev alarak birçok akademik yeniliğe imza attı. 1951’de Dünya Sağlık Teşkilâtı tarafından kurulan Tüberküloz Olgunlaşma ve Gösteri Merkezi'nin laboratuvarını kurarak önemli bir hizmet sundu. 1958’de Parazitoloji Enstitüsü’nü kurarak burada profesörlük görevini üstlendi.

Unat, parazitoloji, mikrobiyoloji ve tropikal hastalıklar alanlarında Türkiye’de pek çok ilk çalışmaya imza atmıştır. Türkiye’de daha önce bilinmeyen on yedi hastalık etkenini tespit etmesi, halk sağlığı alanında yaptığı katkıların başında gelir. 1984-1989 yılları arasında Türk Tıp Tarihi Kurumu Başkanlığı görevini üstlenen Unat, aynı zamanda Türkçe tıp terimlerinin yaygınlaştırılması için de önemli çalışmalar yapmıştır. 1987’de yayınladığı “Bulaşıcı Hastalıklarla Savaş ve İslam Dini” adlı eseri hem tıp hem de İslam dini açısından büyük bir öneme sahiptir.

Eserleriyle tıp biliminin gelişimine katkıda bulunan Unat, otuz beş telif kitabı, 360 makale ve çok sayıda monografi ile tıp dünyasına kalıcı izler bırakmıştır. Türkiye’de mikrobiyoloji ve parazitoloji alanlarında yazdığı ilk ders kitapları, bu alanlardaki eğitim için temel kaynaklardan biri olmuştur. Ayrıca, tıp tarihi üzerine yaptığı çalışmalarla, Osmanlı İmparatorluğu dönemindeki sağlık uygulamalarını gün ışığına çıkarmıştır.

Unat, 1983’te yaş haddinden emekliye ayrılmasına rağmen, 1992’ye kadar Cerrahpaşa Tıp Fakültesi’nde sözleşmeli olarak çalışmaya devam etmiştir. 13 Nisan 1998’de İstanbul’da hayatını kaybeden Ekrem Kadri Unat, ardında çok sayıda akademik miras bırakmış, Türk tıbbının gelişimine büyük katkılar sunmuştur.

Unat’ın izlediği bilimsel yol, tıbbın çeşitli alanlarında yaptığı yenilikçi çalışmalar ve halk sağlığına olan katkılarıyla, sadece Türkiye’de değil, dünya çapında da takdir edilmiştir. Kendisi, modern Türk tıbbının gelişiminde çok önemli bir rol oynamış ve mirası, gelecek kuşaklar için bir rehber olmuştur.