Uluslararası Postkolonyalizm Konferansı'nda "Yeni Türkiye" konuşuldu

Türkiye’de kurumsal anlamda Postkolonyal çalışmalar yapan ilk ve tek kurum olan Üsküdar Üniversitesi Postkolonyal Çalışmalar Uygulama ve Araştırma Merkezi, TİKA işbirliği ile uluslararası katılımlı bir sempozyum düzenledi. “Yeni Türkiye” ve “Entellektüel Bağımlılık” konuları masaya yatırdı. 

Üsküdar Üniversitesi, “Kendime bile yabancıydım” konulu Uluslararası Postkolonyalizm Konferansı’na ev sahipliği yaptı. 

Üsküdar Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi,  PAMER Müdürü Dr. Merve Kavakçı İslam’ın müdürlüğünü yaptığı Üsküdar Üniversitesi Postkolonyal Çalışmalar Uygulama ve Araştırma Merkezi (PAMER), Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA) işbirliğinde “Kendime bile yabancıydım” başlıklı iki gün süren bir sempozyum gerçekleştirdi.

Sempozyumun açılış konuşmasını Üsküdar Üniversitesi Rektörü Prof.Dr. Nevzat Tarhan yaptı. Üniversite bünyesinde yürütülen postkolonyal çalışmaların Türkiye’de büyük bir ihtiyacı karşıladığına dikkat çeken Tarhan, “Kolonyalizm düşüncesi tartışılıp eleştirilmezse yayılır devam eder. Bilimsel sağlamlıkla anlatılmazsa batıyı ikna edemeyiz. O nedenle postkolonyal çalışmalar çok önemli” dedi.

Konferans öncesi “Kendimize Yabancı” başlıklı onur konuşması yapan İstanbul Şehir Üniversitesi’nden Prof.Dr. Mahmut Mutman da yabancılaşma ve ötekileştirme kavramlarına değinerek batı kaynaklı bakış açısının islam dünyasına bakışını anlattı.

 

“Yeni Türkiye” açılımında “yerlilik” vurgusu

Tuba Aksay Albayrak’ın moderatörlüğünde “Bilgi Üretimi” başlıklı ilk oturumda Üsküdar Üniversitesi’nden Prof.Dr. Mithat Baydur, “Yeni Türkiye kavramının postkolonyal açıdan değerlendirmesi”ni yaptı.

Prof. Dr. Baydur, son zamanlarda ortaya çıkan Yeni Türkiye kavramını incelerken ülkemizin tarihi ve felsefi okuma yapmak gerektiğini belirterek şunları söyledi:

“Mevcut iktidarın dinamik bir projeye sahip olduğu iddiasının en önemli sebebi içteki ve dıştaki çelişkilerin bir bütün olarak kavranıp bir imkan olarak sunulmasında yatmaktadır. Özellikle milli mücade vurgusu, 1921 Anayasası’nın öngördüğü eşit vatandaşlık vurgusunun böyle bir metin içinde sunulması bir etnosentrik ya da etnojeolojik yani soysopçu secereci milliyetçilik anlayışının nasıl aşılması gerektiğinin yol haritasını çiziyor. Ve yine özellikle yeni Türkiye kavramının mevcut iktidar son dönemde tarihle yeniden bağ kurmanın eskinin duygu ve estetiğinin hatırlanmasının yollarını arıyor. Yani tarihsel bir hafızayı yeniden canlandırmanın bir anlamda yol haritasını çiziyor.”

Prof. Dr. Mithat Baydur, mevcut iktidarın demokrasi, inanç özgürlüğü ve Kürt sorunuyla önemli adımlar attığını belirterek "Herşeyle yüzleşilmese de artık yola çıkıldı. Burada önemli nokta eski yeni tartışması dışında, farklı bir yeni açılımıdır, altını çiziyorum, yeni açılımıdır. Yerlilik olacağının ipuçlarını veriyor. İktidarın tahayyülündeki yeni Türkiye’nin bir zihniyet eşiği geçmesine neden olacak kültürel ve kurumsal dönüşümün habercisi. Bu yeni hem yapılmak istenenlere hem de bizzatihi kendimizde hasıl olacak bir yenilenmeye işaret edecektir. Şimdi söyleyeceğim çok önemli; yani Yeni Türkiye muhtemelen eğer yeniden iktidar olursa bu yeni Türkiye açılımı sonrası  iktidardaki bir AKP'yi de yeniden üretecektir" dedi.

Marmara Üniversitesi’nden Prof.Dr. Yusuf Ziya Kavakçı, “Alimane Oryantalizm” başlıklı konuşmasında Batı'daki oryantalistlerin ilmi çalışmaları ya da alimine çalışmalarına dikkat çekerek özellikle islam tarihi, hukuku, hadis ve Mevlana hakkında doğuda yazılmamış kitapların batılı yazarlar tarafından kaleme alındığını anlattı.

Entellektüel bağımsızlık için fikir üretilmeli

Fatih Sultan Mehmet Üniversitesi’nden Prof.Dr. Recep Şentürk ise “Entellektüel Bağımlılık: Fıkıh’tan Sosyal Bilimlere” başlıklı konuşmasında batı kaynaklı sosyal bilimlerin kültür hayatımıza etkilerine dikkat çekerek entellektüel bağımsızlığımızı kazanmak için kendi fikirlerimizi öne çıkarmamız gerektiğini, başta sosyal bilimler olmak üzere psikoloji, sosyoloji, bilim ve kültür alanında fikir üretilmesi gerektiğini vurguladı. Prof. Dr. Şentürk batı kaynaklı sosyal bilimlerin de mukayese için okutulması gerektiğini söyledi.

Gelişim Üniversitesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Barış Erdoğan’ın moderatörlüğünü yaptığı “Edebi ve Kültürel Çalışmalar” başlıklı ikinci oturumda ise Fatih Sultan Mehmet Üniversitesi’nden Yrd. Doç. Dr. Nagihan Haliloğlu, “Kolonileşen Avrupa: Michel Houellebecq’in Teslimiyet Romanı” ve İstanbul Arel Üniversitesi’nden Yrd. Doç. Dr. Engin Sustam, “Türkiye’de postkolonyal çalışmaların eleştirisine doğru ve Kürt kültürel çalışmaları” başlıklı konuşma yaptı.

 

Azınlık sınıf sesini duyurnak için sanata yöneliyor

Etkinliğin ikinci günündeki oturumlar ise İngilizce olarak gerçekleştirilirken onur konuşmasını New York Üniversitesi’nden Prof. Robert Young yaptı. Toplumda ekonomik, siyasi ve kültürel olarak azınlıkta yer alanların kendilerini ifade etmek için farklı yöntemler geliştirdiğine dikkat çeken Young, "Subaltern" olarak tanımlanan "azınlık" sınıfa mensup gruplar konuşsalar da hakim sınıf onları dinlemiyor, duymuyor. Toplumda temsil edilemeyen kişiler dominant gruplara sesini duyurmanın zorluğunu yaşıyor. Bu gruplar toplumda marjlarda yaşayan kişiler. Ne tür bilgi üretiyorlar ve kendilerini nasıl ifade ediyorlar? Neden entelektüeller bu sesi duymuyorlar?" sorularına yanıt aradı. Prof. Young, “Toplumda marjlarda yaşayan kişilerin kendilerini müzikle  ifade ediyorlar. Grafiti ve resim de bir başka ifade biçimi” dedi.

Prof. Dr. Mithat Baydur, “Küreselleşmenin sonuçları doğrultusunda yeni bir global uygarlığın doğuşuna tanık oluyoruz. PAMER akademik anlamda yol haritası oluşturacak.” dedi. 

Dr. Ravza Kavakçı Kan’ın moderatörlüğünde ikinci gün düzenlenen “Toplumsal cinsiyet diskurunda postkolonyal izler” başlıklı birinci oturumda Üsküdar Üniversitesi’nden Yrd. Doç. Dr. Nadire Gülçin Yıldız “Laik Ayrıcalıklara Karşı Dini Zulüm/AntiIslamizm”; Freie Berlin Üniversitesi’nden Nursem Keskin Aksay, “Günlük Hayat İçinden Cinsiyet Rollerinin Yeniden Kavramsallaştırılması: Denizli ve İstanbul Vak’aları” konusunda konuştu.

“Milli mücadeleler ve dahası” başlıklı ikinci oturumun moderatörlüğünü Ali Ekmekçi gerçekleştirdi. Harvard Üniversitesi’nden Ekrem Arslan Modernizm ve İslam Düşüncesi Arasında Yer ve Zaman Muhayyilesi Zıtlığı: “An” Kavramını Değerlendiriş”, Jawahar Lal Nehru Üniversitesi’nden İdris Bhat Temsil ve Gerçek: Kaşmir Vak’ası” ve Bilkent Üniversitesi’nden Volkan İpek “Avrupalı Fas: Kral II. Hassan Avrupa’yı Kolonyalizm Sonrası Fas Milli Kimliğine Nasıl Dâhil Etti” başlıklı konuşmalar yaptı.