“CERN ve Parçacık Hızlandırıcıları” Konuşuldu

Üsküdar Üniversitesi Nükleer Teknoloji ve Radyasyon Güvenliği Programı ve Üsküdar Üniversitesi SHMYO Nükleer Teknoloji ve Radyasyon Güvenliği Program Başkanı Dr. Öğretim Üyesi Feride Kulalı Özdek öncülüğünde “Parçacık Hızlandırıcıları ve Uygulamaları CERN’den ve Türkiye’den Örnekler” adlı etkinlik düzenlendi. Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Fizik Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ömer Yavaş’ın konuk olduğu etkinlikte Ömer Yavaş, CERN kuruluşu ve parçacık hızlandırıcıları hakkında bilgiler verdi. 

“2015 yılından beri ortak üye olarak CERN’de yer almaktayız”

CERN’in açılımının ‘Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi’ olduğunu söyleyen Prof. Dr. Ömer Yavaş; “CERN, İsviçre ve Fransa sınırında yer alan, dünyanın en büyük parçacık fiziği laboratuvarını yöneten araştırma kuruluşudur. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra, 1951’de Paris Konferansı’nda kurulması kararı alındı. Avrupa'nın fizik alanında ABD'ye yetişebilmesi için 12 Avrupa ülkesinin; Belçika, Almanya, Fransa, Danimarka, Hollanda, İngiltere, İsveç, İsviçre, İtalya, Norveç, Yugoslavya ve Yunanistan iş birliği ile 1954 yılında kurulmuştur. Ülkemiz, CERN'de 1961 yılından 2015 yılına kadar gözcü statüsünde bulunmuştur. 2015 yılından beri ortak üye olarak CERN’de yer almaktayız. Türkiye’de 40 merkezi var.” dedi.

“Higgs Bozonunun keşfidir”

Parçacık hızlandırıcılarına değinen Yavaş; “Parçacık hızlandırıcıları, hedeflenen enerjilere ulaştırmak üzere yüklü temel parçacık (elektron, proton vb.) demetlerinin hızlandırılmasını sağlayan donanımlardır. Parçacık hızlandırıcılar, doğrusal hızlandırıcı ve dairesel hızlandırıcı olmak üzere ikiye ayrılır. Hızlandırıcılar, parçacıkları, çok yüksek hıza sahip olana dek hızlandıran cihazlardır. Bu hızlandırma sonucunda parçacıklar çok yüksek enerji değerlerine ulaşabilir. Yüksek enerjiye sahip olacak biçimde hızlandırılmış bu parçacıklar, gerektiğinde diğer hızlandırılmış parçacıklar ile veya doğrudan hedef bir nokta ile çarpıştırılabilir. Bu çarpışma deneyleri sayesinde, parçacıkların doğasına yönelik çok çeşitli bilgilere erişmemiz mümkün olmaktadır. Bunun en meşhur örneği, CERN’ de yapılan parçacık hızlandırıcı deneyleri sonucunda, maddeye kütlesinin bir kısmını kazandıran Higgs Bozonu’nun keşfidir.” ifadelerini kullandı.

Üsküdar Haber Ajansı (ÜHA)