Başkasının talihsizliği neden bir başkasına keyif verir?
Üsküdar Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi tarafından 2021-2022 Bahar Döneminin ilk kitap analizi etkinliği gerçekleştirildi. İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesinden Arş. Gör. Elif Kurtuluş konuşmacı olarak yer aldığı etkinlikte, Tiffany Watt Smith’in “Schadenfreude: Başkasının Talihsizliğinden Duyulan Keyif” isimli kitabı değerlendirildi.
“Başkasının talihsizliğinden duyulan keyif duygusu: Schadenfreude”
Tiffany Watt Smith’in “Schadenfreude: Başkasının Talihsizliğinden Duyulan Keyif” adlı kitaptan hareketle başkalarının talihsizliğinden duyulan hazzın sinsi olmayan insani bir duygu olduğunun altını çizen Kurtuluş, anlamsal olarak kadim bir geçmişi olan bu duygunun 2000’lerden sonra daha yaygın bir hale geldiğini belirtti.
Kurtuluş, kitap analizinin devam eden kısmında başkasının talihsizliğinden duyulan keyif duygusunun (Schadenfreude) beş ana özelliği olduğunu aktardı. Schadenfreude duygusunun ilk olarak kişinin sebep olmadığı talihsiz bir fiyaskodan aldığı eğlence ve keyif özelliğini ifade eden Kurtuluş, bu duygunun sinsi bir duygu olmadığı, hak ve adalet kavramlarıyla ilişkili bir anlamda yorumlandığı, kişinin yetersizlik duygusunu yatıştırıp benlik saygısını arttırabileceği ayrıca gaf ve şanssızlıklara karşı sevinme duygusu yarattığını belirtti. Kurtuluş, magazin haberlerinde kullanılan “son hali görenleri şaşırttı ve çocuk yıldızların son halini görünce inanamayacaksınız” gibi çeşitli kullanımların bu duyguyu tetiklediğine dikkat çekti.
“Adalet hazzı farklı şekillense de her durumda ortaya çıkar”
Kitaptan hareketle değerlendirmelerde bulunan Kurtuluş, Schadenfreude duygusunun kavranmasını sağlayan bilimsel araştırmalara atıf yaptı. Leipzig’de yapılan araştırmada 6 yaş grubu çocukların ve şempanzelerin kukla gösterisi esnasında kötü davranan kuklanın cezalandırıldığını görmek istediği sonucunun çıktığını aktaran Kurtuluş, yine aynı araştırmada kuklaların cezalandırıldığını görmek adına şempanzelerin kafesin diğer tarafına geçmek için sürgüyü açtığı; çocukların ise kutuya para attığını aktardı. Kurtuluş, bu sonuçların adalet hazzının farklı türlerde dahi istenen bir durum olduğunun altını çizdi.
“Schadenfreude duygusu her zaman olumsuz sonuçlara neden olmaz”
Schadenfreude duygusunun kibri engelleyen ve kişiyi iyi hale yönlendiren bir yönü olabileceğini aktaran Kurtuluş, bu duygunun kişiyi tanımlayabilecek veya genelleyebilecek bir özelliği olmadığını belirtti. Bu hissi zaman zaman paylaşabilmenin önemine atıf yaparak, kişinin ne hissettiğini veya ne beklediğini anlamasını sağlayan bir araç olduğunu, hatalarının olabileceğini fark ettirdiğini ve kimsenin kusursuz olmadığını gösterdiğini ifade eden Kurtuluş, bu sözlerle konuşmasını tamamladı. Soru-cevap faslının ardından etkinlik sonlandırıldı.
Üsküdar Haber Ajansı (ÜHA)