Türkiye’de ilk Nörobilim Onur Programı Üsküdar’da!

Üsküdar Üniversitesi bir ilke daha imza atıyor. Türkiye’nin ilk Nörobilim Onur Programı Üsküdar’da hayata geçiyor. Üsküdar Haber Ajansı’ndan Meryem Özkan “Onur Programı” na dair merak edilen her şeyi Üsküdar Üniversitesi Rektör Danışmanı Tıp Fakültesi Dahili Tıp Bilimleri Bölüm Başkanı Prof. Dr. Tayfun Uzbay ile konuştu.

Prof. Dr. Tayfun Uzbay, “Ayakları yere basan, ders programı içerisinde yönergesi net bir şekilde tanımlanmış olan, hem sağlık bilimleri alanı hem de diğer alanları kapsayan multidisipliner nörobilim onur programını Türkiye’de ilk kez Üsküdar Üniversitesi başlatıyor” dedi.

Onur programı nedir?

Üsküdar Üniversitesinde bir onur programı oluşturmayı düşündük. Senatoda bununla ilgili karar çıktı. Onur programı, başarılı ve bilime meraklı öğrencilere yönelik bir program. Bu öğrencileri onurlandırarak gelecekte AR-GE alanlarında başarılı bir şekilde çalışmak üzere yönlendirmeyi hedefliyor. Başarılı, bilime ve araştırmaya ilgili öğrencilerin altyapılarını güçlendirerek daha öğrencilikten yetiştirmeyi ve yönlendirmeyi amaçlayan bir program. Öğrencilere bilimi, bilimsel yöntemleri daha öğrencilikten başlayarak öğretmeye başlamak lazım. Bu programa başarılı öğrenciler dâhil ediliyor. Belli bir not ortalamasındaki öğrencileri seçiyoruz ve belli bir kontenjanımız olacak.

Bunlar için ayrı bir sınıf, ayrı bir rektörlük dersi programı oluşturacağız. Biz bildiğiniz gibi tematik bir üniversiteyiz. Üsküdar Üniversitesi beyin teması üzerinden hareket eden, nöropsikiyatrik hastalıkları önceleyen, nörobilim ve nöropsikiyatri alanında çalışmalar yapan bir üniversite. Dolayısıyla bu konuda altyapımız da yeterli olduğu için biz ilk onur pogramına nörobilim alanında başlıyoruz. Zaman içinde başka alanlarda da onur programları açılabilir. Nörobilim programında bizim amacımız multidisipliner bir program oluşturmak.

Buraya seçilmiş öğrencileri nörobilim alanında az önce belirttiğim hususlar doğrultusunda yetiştirmek. Onlara nörobilimin ne olduğunu anlatma, altyapılarını güçlendirmek, multidisipliner bakış açısı sağlamayı amaçlıyoruz. Ayrıca bu programa üniversitemizin bütün programlarından öğrenci seçeceğiz. Yani mühendislikten de olacak öğrenci, tıp fakültesinden de olacak, insan ve toplum bilimleri fakültesinden de olacak, sağlık bilimleri fakültesinden de olacak. Buralardan seçilmiş öğrencileri biz bir ders programının içinde onur öğrencisi olarak yetiştireceğiz.

Onur programının çıkış noktası ne oldu?

Bu onur programı fikri hatırladığım kadarı ile ilk önce Felsefe Bölüm Başkanımız Prof. Dr. İbrahim Özdemir Hocamızdan çıktı. Daha sonra Kurucu Rektörümüz Prof. Dr. Nevzat Tarhan hocamız bu çok destekledi ve yapılmasını istedi. Nevzat Hocam böyle bir koordinasyon işini yürütebilir miyiz, bir organizasyon yapabilir miyiz diye sorduğunda bu programın çok faydalı olacağını düşündüm. Bu ileri görüşlü ve çok güzel bir atılım. Ben de bunu sahiplendim, kabul ettim. Bunun alt yapı çalışmalarını yaptım. Nasıl öğrenci seçilecek, programın içeriğinde neler olabilecek onları önce bir araya getirdik. Tabii bunun bir yönergesinin oluşturulması gerekiyordu. Bunu oluşturduk, senatoda onaylandı.

Şu aşamada da bunun eğitim içeriği oluşturuluyor. İçeriği oluşturulduktan sonra program Üsküdar Üniversitesinin eğitim müfredatının içine ders koduyla ve içeriğiyle birlikte hayata geçirilecek. İki yıl yani dört yarıyıl tamamlamış öğrenciler arasından da seçimlerimizi yapıp ilk onur programını başlatmayı düşünüyoruz. Burada hem Türkçe hem de İngilizce bölümlerinden öğrenci alacağız. Eğitim dilimiz Türkçe olacak.

Kimler katılabilecek, kriterleri ne olacak?  

Ölçütümüz şöyle olacak. Not ortalaması 3.50’nin üzerinde olan öğrencileri öncelikle onur öğrencisi olarak aday öğrenci haline getireceğiz. Bunları bir komisyon değerlendirecek. Kontenjanımız ilk başta 20 kişi olarak belirlendi. Yirmi kişilik bir sınıf açacağız. Not ortalaması 3.50’nin üzerinde 40-50 tane öğrencimiz olursa bunların içinden daha yatkın olanları, yani araştırmaya yatkın olanları, bilimsel çalışma yapmak isteyenleri, kendilerine akademik hedefler koymak isteyenleri kurulan komisyonda değerlendirerek 20 öğrenciyi sisteme dâhil edeceğiz. Bir öğrencinin not ortalaması 3.50’nin altında olabilir ama bilime yatkın, çok yetenekli ve meraklı olabilir. Bu tip öğrenciler olabileceğini de unutmadık.

Her fakültenin dekanı ve enstitülerimizin müdürleri bize not ortalaması 3.50’nin altında olan ama onur programında yer almayı hak eden öğrenciler önerebilir. Biz bunları da tıpkı diğerleri gibi kontenjan dâhilinde seçerek sistemin içine koyacağız. Yani 20 kişinin üzerine iki kişi daha ekleyebiliriz en fazla. Not ortalaması 3.50’nin altında olan ama dekan ve enstitü müdürleri tarafından önerilen kabiliyetli yeteneği ile ön plana çıkan öğrencileri de programa dâhil etme şansımız var. Burada vereceğimiz eğitimle bu öğrencilerimiz mezun olduklarında özel bir onur belgesi alacaklar diplomalarına ilave olarak. Bu onur belgesi hem onların özgeçmişleri için çok önemli bir kaynak olacak hem de yüksek lisans, doktora yapmak istedikleri zaman öncelik almalarına neden olacak. Ayrıca bu öğrencilerimiz nörobilim alanında bir lisans üstü programına geçmek isterlerse zaten onunla ilgili altyapıyı bu programdan alarak gelecekleri için orada daha başarılı olacaklar.

Onur programında öğrenciler ikinci bir eğitim mi alacak? 

Seçmeli dersler var biliyorsunuz. Birçok öğrenci seçebiliyor. Fakülteler birbirlerinden, bölümler de birbirlerinden ders seçebiliyor. Bazı öğrencilerimiz ikinci bir bölüme de kaydolabiliyor ve iki bölümü bir arada okuyabiliyor. Bu öğrenciler de onur programına katılabilir. Bu ikinci bir eğitimden daha çok özel bir eğitim.  Alanında ön plana çıkmış önemli olan hocalarımızdan birebir nörobilim alanına özgül ders alma imkânı bulacaklar. Yani, onur programı öğrencinin eğitimi içerisinde olacak. Ayrı bir ikinci eğitim gibi düşünmeyin.

Bu sadece Üsküdar Üniversitesinde olan bir uygulama mı? Yurt dışında var mı?

Yurtdışında bu var. Birçok üniversite yurtdışında bunu uyguluyor. Kuzey Teksas Üniversitesinde doktora sonrası bir yıllık eğitim için bulunuştum. O üniversitenin de bir onur programı vardı ve öğrenciler diplomalarını alırken onlara onur programından mezun oldukları için ikinci belgeleri de veriliyordu. Birçok prestijli üniversite bunu yapar yurtdışında. Türkiye’de çok yaygın değil bildiğimiz kadarıyla birkaç yerde var. Bu programlar daha çok edebiyat, ekonomi ve siyaset bilimleri gibi programların içerisinde görüyoruz. Bazı üniversiteler de yurt dışında başka üniversitelerle ortak yapıyor bunu.

Şu anda Üsküdar Üniversitesi Türkiye’de ayakları yere basan bir ders programı içerisinde belli bir yönergesi net bir şekilde tanımlanmış hem sağlık bilimleri alanı hem de diğer alanları kapsayan multidisipliner nörobilim onur programını ilk defa hayata geçirecek. Türkiye’deki üniversitelerin içinde bu programlara bakarsak programların bizimki kadar kapsamlı olmadığını görüyoruz. Çok kapsamlı bir program ve tamamen Üsküdar Üniversitesinde yapılacak. Öğrenciler yurtdışında veya başka bir yerde bağlantı içinde bir programda değil. Tamamen kendimiz, kendi imkânlarımızla yapıyoruz. Bu yönüyle Türkiye’de, başka üniversitelere de örnek olabilecek, önemli bir başlangıç olacağını söyleyebilirim.  

Onur Programı ne zaman hayata geçirilecek?

Senatoda aldığımız karar çerçevesinde bu konuda uzlaştık. Üniversitelerde programlar dört yıl, beş yıl veya altı yıllık olabilir. Tıp Fakültesi örneğin altı yıl, biyoloji bölümü dört yıllık bir bölüm. Hangi bölüm olursa olsun dört yarıyılı tamamlamış olacak öğrenci önce. Burada amacımız Üsküdar Üniversitesine gelmiş olan öğrencinin önce, üniversiteyi benimsemesi, üniversite hayatına uyum sağlaması ve kendini bize göstermesi gerekiyor.

Çünkü biz bir not ortalaması alacağız. Not ortalamasını sağlıklı değerlendirebilmemiz için dört yarı yıllık bir süreyi düşündük. Bu süre sonunda öğrencinin not ortalaması 3,50’nin üzerindeyse onur programına başvurabilir ya da biz teklif edebiliriz; bu da mümkün. Bir komisyon tarafından değerlendirilecek. Seçilen öğrenci kalan eğitimine onur programını da eklemiş olacak. Seçmeli derslerden farkı ise orada öğrenciler istediği dersi seçebiliyordu. Öğrencilerin bu dersi seçebilmesi için önce not ortalaması 3.50 olması gerekiyor sonra da seçilmiş olması gerekiyor komisyon tarafından.

Onur programından mezun olmanın öğrencilere ne gibi faydası olacak?

Öğrenci nörobilim ve beyni merak ediyorsa, gelecekte beyin araştırmalarının bir yerinde olmak istiyorsa, örneğin biyomühendislik bölümünün bir öğrencisi onur programını tamamlamış ise bu öğrenci nörobilim alanında biyoteknoloji çalışmaları yapacak demektir. Bununla ilgili iyi bir alt yapısı olduğu anlaşılacağından iş başvurularında da dikkate alınacaktır. Nörobilimi ilgilendiren her hangi bir yüksek lisans ya da doktora programında mutlaka öncelik alacaktır. Derslerimiz de sadece teorik de değil. Bu öğrenciler laboratuvara da girecek gerekiyorsa. Kendileri projeler oluşturacak. Hocalarıyla birlikte proje çalışmaları da yapacak.

Bir takım özel seminerlere de katılacaklar. Dolayısıyla oldukça donanımlı olacaklar bu alanda. Düşünün genellikle bir öğrenci lisansı bitirdikten sonra araştırmacı ya da akademisyen olmak istiyorsa yolunu öyle çiziyor. Askerlik görevi de olabiliyor araya giren. Burada öğrenci akademik hayatı tanımaya çok daha erken başlamış oluyor. Öğrenciler genellikle yüksek lisans veya doktora programına girdikten sonra akademik hayatı öğreniyor, literatürü takip ediyor, deney yapmaya çalışıyor ya da belli bir alanda araştırma yapıyor. Onur programına katılanlar bunları daha öğrenciyken öğrenmeye başlayacak.

Bir yandan da  nörobilim alanına özgü farklı alanlarla işbirliği yapabilecek şekilde teorik bir alt yapısı da olacak. Dolayısıyla nörobilim alanına yönelik faaliyetler için bu program öğrenciye ciddi bir kapı açacak. Ancak öğrenci nörobilim alanında çalışmayacaksa ona bir avantaj sağlamaz tabi ki. Başka farklı bir programa başvuracaksa orada çok büyük bir avantajı olmayacak. Burada bizim amacımız nörobilime meraklı olan öğrencileri yetiştirmek. Nörobilim alanına üst düzey çalışmalar yapabilecek nitelikli elemanlar kazandırmak istiyoruz.

Onur programına seçilen bir öğrenci programdan çıkartılabilir mi?

Onur programına seçilen bir öğrenci programın gereklerini yerine getirmiyorsa tabii ki programdan çıkartılabilir. Öncelikle öğrencimizin programa seçildikten sonra not ortalamasının düşmemesi gerekiyor. Seçildikten sonra notlarında ciddi bir düşüş oluşmuşsa programdan çıkarılabilir. Disipliniyle ve uyumuyla, insan ilişkileriyle örnek olması gerekiyor. Yani herhangi bir disiplin cezası alırsa onur programından çıkartılır. Etik değerlere de uyması gerekiyor. Olumsuz tutum ve davranışları dikkat çeken, etik kurallara uymayan, disiplin problemi olan öğrenciler notu yüksek de olsa, seçilmiş de olsa, programdan çıkartılır. Biz sadece iyi bir bilim insanı değil, terbiyesi ve nezaketi ile de dikkat çeken, bilimsel ve etik değerlere saygılı, başkalarıyla uyumlu, başka alanlarla uyum içinde çalışabilecek bilgi ve becerisi yüksek öğrenciler yetiştirmek istiyoruz.

Röportaj: Meryem Özkan

Üsküdar Haber Ajansı (ÜHA)