Türk Dili Bölümü - Bölüm Hakkında

Dersin çıkışı ve amacı ve gerekliliği, Dil ve Edebiyat Dergisindeki bir makalede şu şekilde ifade edilir:
Daha önce de bazı üniversitemizde okutulan bu ders 1981 yılında kurulan YÖK ile birlikte bütün üniversitelerde zorunlu dersler arasına alındı. Başlangıçta 8 dönemde okutulması hükme bağlanan Türk Dili Dersi, 1991 yılından itibaren ilk iki dönemde ikişer saat olmak üzere toplam 60 saatlik bir sürede verilegelmektedir. Yüksek Öğretim Kurulu bu dersi zorunlu kılma yoluna giderken, lisans öncesi eğitimde dil eğitiminin yeterli verilmediği gerekçesini temel almıştır, denilebilir. Nitekim bu durum "Çerçeve Programı"nda şöyle yer almaktadır:
"İlk ve orta öğretimde Dil Bilgisi ve Türkçe Dersleri yeterli ölçü ve nitelikte ele alınmadığı için üniversiteye gelen öğrenciler, dillerini doğru ve güzel kullanma yeteneği kazanamamış bulunmaktadırlar.

Bu sonuçta, Türk Dilinin elli yıldan beri çeşitli yönlere çekilmesinden doğan istikrarsızlığın da etkisi vardır. Bu durum, üniversite öğrenimi için yetersizlik olarak kendini göstermiş ve yükseköğretime Türk Dili Derslerinin konmasını zaruri kılmıştır." (Üniversitelerde Okutulan Türk Dili Dersi Üzerine, Dr. Hanifi Vural, Dil ve Edebiyat Dergisi, Cilt: XVIII, Sayı: 669, Eylül 2007). Yükseköğretime bağlı fakülte ve yüksekokulların tamamında okutulmakta olan bu dersin gerekçesi bugün için de geçerlidir. Hatta bu gerekçe günümüzde daha da artarak devam etmektedir. Çünkü, orta öğretimini tamamlamış olan öğrencilerimizin Türkçeyi kullanma becerilerinde gerçekten büyük aksaklıklar görülmektedir. Belirli bir yükseköğretim kurumunu tamamlayarak hayata atılma durumunda olan bu öğrencilerin dille bağlantılı eksiklerini gidermek bir zorunluluktur.

Dilini iyi kullanabilen bir mezun dil kullanımı iyi olmayan diğer bir akranına göre kendi mesleğinde daha başarılı olacağı muhakkaktır. Sosyolojik açıdan bakınca dilin toplum halinde yaşamamızın bir sonucu olduğu yargısına ulaşılmaktadır. Bu nedenle bir tanım yapılmak istendiğinde de “Dil, insanlar arasında anlaşma aracıdır” denilmektedir. Ancak, insanın toplumla birlikte yaşamasının bir başka sonucu da kültürdür. Fakat birlikte yaşadığımız toplumun ortak davranış kalıpları olan kültürün en baş öğesi de yine dildir. Çünkü dilin, kültürü hem yarattığı hem de yaşattığı var sayılır. O bakımdan dil öğrenme, aynı zamanda kültür edinmedir.

Bu dersin amacı: Türkçeyi doğru ve güzel kullanabilme yeteneği kazandırabilmek, öğretimde Türkçeyi birleştirici ve bütünleştirici bir dil haline getirebilmek ve anadil bilincine sahip gençler yetiştirmek, dilbilgisi konularının kuramsal bilgiler olarak değil, metinler üzerinde yaptırılacak gözlem ve değerlendirmelerle kavratılmasını sağlamak, öğrencileri düşüncelerini, duygularını ve isteklerini doğru biçimde anlatabilme bilincine ulaştırmak, topluluk önünde sunabilme yeteneklerini geliştirmektir.
Konfüçyüs’e sormuşlar;
Bir milleti idare etmek durumunda olsaydınız ilk önce ne yapardınız?
Şöyle cevap vermiş:
Dilini düzeltirdim, Dil düzgün olmazsa söylenilen söz demek istenilen değildir. Söylenilen söz demek istenilen değilse yapılması gereken yapılmaz. Gereken yapılmazsa ahlâk ve sanat yozlaşır, adalet yolunu şaşırır. Adalet yolunu şaşırırsa, insanlar güçsüzlük ve şaşkınlık içinde aylak olurlar; onun için söylenen sözü doğru söylemeli. Bu her şeyden mühimdir.

Öğrenme Çıktıları:

Bu dersin sonunda öğrenci aşağıdakileri kavramış ve yapacak durumda olacaktır:

Sözlü ve yazılı anlatımda sözcüklerin işlevi,
Türkçe cümlelerde ögelerin doğru şekilde yazmanın önemi,
Edebi metin ve kitaplardan seçilmiş cümle ve parçaları çözümleme yöntemleri,

Başta belirtilen noktalar ve dersin amacı dikkate alınarak aşağıda dersle ilgili işlenebilecek konular şunlardır:

Dil nedir? Dilin sosyal bir kurum olarak millet hayatındaki yeri ve önemi; dil-kültür münasebeti.
Türk Dilinin dünya dilleri arasındaki yeri.
Türk Dilinin gelişmesi ve tarihi devreleri.
Türk Dilinin bugünkü durumu ve yayılma alanları.
Türk Dilinde sesler ve seslerin sınıflandırılması.
Türk Dilinin ses özellikleri ve ses bilgisi ile ilgili kurallar.
Hece bilgisi.
İmlâ kuralları ve uygulaması.
Noktalama işaretleri ve uygulaması.
Türk Dilinin yapım ekleri ve uygulaması.
Kompozisyonla ilgili genel bilgiler.
Türk Dilinde isim ve fiil çekimleri.
Kompozisyonda anlatım şekilleri ve uygulaması.
Zarfların ve edatların Türkçedeki kullanılış şekilleri.
Cümlenin unsurları, cümle tahlili ve uygulaması.
Edebiyat ve düşünce dünyası ile ilgili eserlerin okunup incelenmesi ve retorik uygulamaları.
Yazılı kompozisyon türleri ve uygulaması.
Anlatım ve cümle bozuklukları ve bunların düzeltilmesi.
Bilimsel yazıların hazırlanmasında uyulacak kurallar (Rapor, makale, tebliğ vb. gibi.)
Türk ve Dünya edebiyatından ve düşünce tarihinden seçilmiş örnek metinlere dayanılarak öğrencilerin doğru ve güzel yazma yeteneğinin geliştirilmesi ve bununla ilgili retorik uygulamaları.

Dersin Temel Kaynakları

İsmail Aksaraylı, Türk Dili, Manisa, 2011
Dr. Mehmet Sarı, Türk Dili, Okutman Yayıncılık, Ankara, 2011
Nihad Sami Banarlı, Türkçenin Sırları, Kubbealtı Neşriyat, İstanbul, 2011
Prof. Dr. Zeynep Korkmaz - İsmail Parlatır - Necati Birinci, Türk Dili ve Kompozisyon, İstanbul, 2010
Sırrı ER, Etkili ve Güzel Konuşma Sanatı, Hayat Yayınları, 2011
Prof. Dr. Ertuğrul YAMAN, Susma Sanatı, Akçağ Yayınları, 2012
Nurettin Demir - Emine Yılmaz, Türk Dili El Kitabı, Grafiker Yayınları, 2010
Nihad Sami Banarlı, Resimli Türk Edebiyatı Tarihi, MEB, İstanbul, 1987