Prof. Dr. Tayfun Uzbay: “Hazlarınız sizi değil siz hazlarınızı yöneteceksiniz!”
Üsküdar Üniversitesi Sağlık Kültür ve Spor Direktörlüğü ile Pozitif Psikoloji kulübü tarafından düzenlenen ‘Hazdan Bağımlılığa’ konferansı gerçekleştirildi. Konferansa konuşmacı olarak Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Dekanı ve Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Başkanı Prof. Dr. Tayfun Uzbay katıldı.
‘Hazdan Bağımlılığa’ kitabının yazarı olan Uzbay, Üsküdar Üniversitesi Merkez Yerleşkede psikoloji bölümü öğrencilerine, bağımlılığı, türld ve haz duyduğumuz şeylerin nasıl bağımlılığa dönüştüğünü anlattı.
“İnsan hazza ve konfora yatkındır”
“İnsan hazza ve konfora yatkındır” diyen Uzbay, Canan Karatay vb. kişilerin toplum içerisinde ön planda olmasının, medyanın dikkatini çekmesinin ve medyanın sürekli olarak bunları ön plana çıkartmasının nedenini, bu kişilerin limbik konuşması ve hazza odaklı duymak istediklerimizi söylediğine bağladı. Uzbay; “Duymak istediğinizi söyleyen insanlara daha toleranslısınızdır. Sizi eleştiren insanlar, gerçekten dostunuz olsa ve gerçekten doğru şeyleri söylese bile duymak istemediğiniz şeyleri size iletiyorlarsa onlarla tartışırsınız. Homosapiens dediğimiz bizler yani modern homosapiens tembeldir, hazdan yanadır” dedi.
“Haz almak sonsuz ve sınırsızdır”
Haz veren şeylerin pekiştirici ve tekrarlama eğiliminde olduğunu dile getiren Uzbay; “Bir kere haz alın bırakmazsınız. Haz almak sonsuz ve sınırsız bir şeydir ve tekrarlayıcı, pekiştiricidir. İnsanların pekiştirilmiş hazları, zaaflarını oluşturur. Yani hazlarınız zaaflarınızla ilişkilidir. Pekiştirildiği zaman zaaflarınız ortaya çıkar” dedi. İnsanın zaaflarını yönetmek zorunda olduğunu, zaafların aynı zamanda insanın zayıf noktası olduğunu ve hayatta kalma ihtimalini düşürdüğünü bunun sonucunda çevreyle adaptasyonuyla ilgili sıkıntıların çıkabileceğini söyledi. “Zaaflarınızı yönetemediğiniz zaman zaaflarınız davranışlarınızı yönetmeye başlar. Ve haz veren şeyin bağımlısı olursunuz” diye ekledi.
Bağımlılığın en tehlikeli dönemi: Gençlik!
Bağımlılığın, en çok gençlik yani ergenlik döneminde oluştuğunu söyleyen Uzbay; “Bağımlılığın olabilmesi için gençlik en tehlikeli dönemdir. Birçok bağımlılık yapan madde ile insanların ilk tanışması ezici bir çoğunlukla ergenlik dönemidir. Sigara bağımlılığında ergenlikte ne kadar erken nikotine bağlanmışsanız o kadarda bırakmanız zordur veya alkol davranış bozukluğu şeklinde ne kadar erken kullanılmaya başlanmışsa o kadar bundan kurtulmak zorlaşır” dedi.
Elektronik sigara, saf nikotin bağımlılığını başlatıyor!
Elektronik sigaranın nikotin bağımlılığından kurtulmak için sigaranın kesildiği dönemde belli bir süre sonra bırakmak koşuluyla, çok işe yaradığını ama bırakılmazsa saf nikotini alıp yine bağımlılığın aslında sürdürüldüğünü dile getiren Uzbay: “Burada tek farklı olan şey şu; tütünün yanma ürünlerinden akciğerlerinize karaciğerinize veya başka organlarınıza gelen zarar buradan gelmiyor. Ama bunun ne gibi zararları olup olmadığını ilerleyen dönemler bize gösterecek. Daha tehlikelisi bu elektronik sigaraların içine bonzai başta olmak üzere tabi uyuşturucular da eklenerek bu şekilde de maalesef kullanılabiliyor” dedi.
“Obezite bir yeme bağımlılığıdır ama her obezite bir yeme bağımlılığı değildir”
Prof. Dr. Tayfun Uzbay: “Şöyle bir kavram karmaşası var obezite bir yeme bağımlılığıdır ama her obezite bir yeme bağımlılığı değildir. Bazı obezler yeme bağımlısıdır ama birçok yeme bağımlısı fittir. Yani bir insan fit olarak da yeme bağımlısı olabilir. Bir özelliği de yeme bozukluğudur. Bunlar tıkanıncaya kadar yerler sonra gidip kusarlar sonra gelip yine yerler. O da bir yeme bozukluğu bağımlılığı içinde değerlendirilebilir. Yeme bağımlısı ve obezite iki farklı şekilde değerlendirilmesi gereken ve iki farklı kanaldan tedavi edilmesi gereken hastalıktır. Bunun farkına varmamız lazım” diyerek ikisinin aynı kavram olmadığını belirtti.
Öğrencilere eleştirel düşünmeyi analitik yaklaşımları benimsemeleri tavsiyesinde bulunan Uzbay; “Eğer iyi bir eğitim modeli içindeyseniz ve kendinizi doğru yetiştirmişseniz hazlarınız olacak ama hazlarınız sizi değil siz hazlarınızı yöneteceksiniz” diyerek sonlandırdı.
Konferansın sonunda Doç. Dr. Tayfun Doğan tarafından Prof. Dr. Tayfun Uzbay’a çiçek taktim edildi.
Uzbay program sonunda ‘Hazdan Bağımlılığa’ kitabını öğrencilere imzaladı.
Üsküdar Haber Ajansı (ÜHA)