Aileler ergen tacizi altında! Deniz Akkaya’nın olayı sosyal medyada gündem oldu
Çocuk büyütürken yapılan hatalar özellikle ergenlikte patlamalara sebep oluyor. Parçalanmış ya da anne babanın birbiriyle çatıştığı ailelerde büyüyen çocuklar ergenlikte daha büyük zorluklar yaşıyor. Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan günümüzde anne babaların yaptıkları hataları anlattı.
Eski manken Deniz Akkaya ile 16 yaşındaki kızı arasında yaşanan olaylar sosyal medyada en çok konuşulan konulardan biri hâline geldi. Anne kız arasında yaşanan şiddet merkezli olaylar üzerine Akkaya’nın kızını polise şikâyet etmesi ve Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının, Akkaya’nın kızını koruma altına alması sosyal medya takipçilerini ikiye böldü. Olaya yorum yapanların bir kısmı Deniz Akkaya’yı haklı bulurken bir kısmı da eski mankeni suçladı.
Akkaya olayı günümüzün ergen profilini, ailelerin çocuk yetiştirirken yaptıkları olumlu ya da olumsuz davranışlarının da sorgulanmasını gündeme getirdi.
Ailelerin çocuk yetiştirirken yaptıkları hatalar yüzünden günümüzde çocuğun ailenin patronu hâline geldiğini söyleyen Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan “Günümüzde ailelerde yaşanan en önemli sorunlardan biri ergenlerin ailelerini taciz etmesi. Günümüzde istismarcı ergenler, anne babayı zor durumda bırakıyor” dedi. Prof. Dr. Tarhan’ın değerlendirmeleri şöyle:
PARÇALANMIŞ AİLELERİN SORUNU
Çocukların ve ergenlerin anne babayı istismar etmesi en çok parçalanmış-tek ebeveynli ya da çatışmalı iletişimin olduğu ailelerde ortaya çıkıyor. Genellikle baba ortada görünmüyor. Ya anne hem anne hem de baba rolünü üstleniyor. Ya da anne baba fikir çatışmalarından dolayı çocuğa kurallar koyamıyor. Her iki durumda da çocuk iki üç kişilik sevgi ile ve gevşek bir disiplinle büyütülüyor. Gevşek disiplin, aşırı sevgi ile büyütülen çocuklar ergenliğe girdiği zaman anne-babanın üzerinde liderliği ele geçiriyor; evin patronu çocuklar oluyor.
AŞIRI EBEVEYNLİK ZARARLI
Ergenlik akıldan çok duyguların baskın olduğu bir dönem. Çocuğun daha önce her isteği yapıldığı için isteklerinde sınır tanımıyor; anneyi babayı meyveli ağaç gibi görüp, silkelemeye başlıyorlar. Bütün bunlar aşırı ebeveynlik dediğimiz durumun sonucu. Çocuk daha önce oyuncak araba isterken, ergenliğe girince gerçek araba istiyor. Beni doğurmasaydın, niye doğurdun diye soruyor. Doğurduysan her istediğimi karşılayacaksın diyor.
ATAERKİL AİLEDEN ÇOCUKERKİL AİLEYE
Eğer bir ailede kurallı ortam yoksa, çocuklar nerede duracaklarını öğrenemiyorlarsa, sınırları çizilmemişse bu çocuklar evde kolaylıkla liderliği ele geçiriyorlar. Anne baba da hayır diyemiyor onlara. Ataerkil ailelerden günümüzde ‘çocukerkil’ düzene geçtik. Çocuğa karşı kararlı tutarlı, devamlı, disiplinli olmak gerekiyor. Disiplin ve nasihat kar yağışı gibidir; devamlı olursa tutuyor. Bazı anne babalar vardır, sabah çocuğunu şapur şupur öper, eşin benzerin yok diye övüyor öğleden sonra da yerin dibine sokar, seni niye doğurdum der.
MUTLULUK ANLAYIŞIMIZ ÇOK YANLIŞ
Anne baba olmak demek çocuğu her an mutlu etmek değil onu hayata hazırlamak demektir. Mutluluk anlayışımız çok yanlış, çocuk o an mutlu olsun odaklıyız. Neyi yaparsa 3 sene sonra, 10 sene sonra mutlu olur diye düşünmüyoruz. En önemli sebep de anne babanın çocuğu o anki mutluluğuna odaklı yetiştirmeleri hâlbuki çocukların orta, uzun vadeli mutluluğa odaklı yetiştirmek, bedel ödemeden mutluluğun elde edilemeyeceğini öğrenmesi lazım.
PARÇALANMIŞ AİLENİN ÇOCUĞU SOSYAL MEDYADAN ZARAR GÖRÜYOR
Ev kurallı bir ortamsa, anne baba çocuğun üzerindeki kontrolü, liderlikleri yeterliyse çocuk sosyal medyadan çok etkilenmiyor. Evde sıcak güvenli ortam yoksa, sosyal medyayı stres azaltma rahatlama yeri olarak görüyor. 10 yaşına kadar çocuk ailesini örnek alır ancak daha sonrasında arkadaşlarından daha fazla etkilenir. İnandığı bir ailesi ve aidiyet duygusu yoksa, sosyal medyanın yönlendirmesine maruz kalıyor ve tablo daha da kötüleşiyor.
ÇOCUĞUN HER İSTEĞİNİ KARŞILAMAYIN
Anne babanın çocuğun her dediğini yapması, her isteğini karşılaması, çocuğun hayatını yönetmesi çocuğun haz odaklı ve ben merkezci yetişmesine sebep oluyor. Çocuğun özerklik duygusu yüksekse ergenlik dönemine girdiğinde anne babaya kafa tutmaya başlıyor. Anne baba da çocukla zıtlaşıyor. Anne baba ile ilişkisi bozulunca hayatla ilişkisi bozuluyor. Onun için böyle durumlarda pozitif iletişim kurulması lazım. Kaptan değil, kılavuz kaptan olarak onu doğru yöne doğru yöneltin.
ZOR ERGENLİK BİR YARDIM ÇIĞLIĞIDIR
Ergenlik dönemi literatürde normal şizofrenik dönem olarak kabul ediliyor. Kişinin ergenlik dönemindeki hareketleri 40 yaşında yapsa akıl sağlığı bozulmuş denir. Ergenlerin hata yapması doğal. Ergen hata yapacak, anne baba şefkatle düzeltecek. En zor ergen bile bir şekilde çözüme ulaştırılabiliyor ama anne babalar çok sabırsız hemen olsun istiyorlar. Zordur ama imkânsız değil. Zor ergenler ileride başarılı insanlar da olabiliyor. Zor ergenliği tehdit olarak değil bir yardım çağrısı olarak görmek lazım. Eğer bu dönemde kendilerine doğru davranılırsa ileride anne babasına daha çok bağlı olur.