Meşkûre Sargut Hâtırasına Programında ‘Annemarie Schimmel’ anıldı

Üsküdar Üniversitesi Tasavvuf Araştırmaları Enstitüsü ve Kerim Vakfı işbirliği ile gelenekselleşen “Meşkûre Sargut Hâtırasına” programı bu yıl Covid-19 pandemisi nedeniyle online olarak gerçekleştirildi.  “Meşkûre Sargut Hâtırasına 2021” programı kapsamında Annemarie Schimmel Uluslararası Sempozyumu düzenlendi ve programa katılımcılar oldukça yoğun ilgi gösterdi. 

Her yıl tasavvuf kültürü ve literatürüne katkı sağlamış önemli şahsiyetleri anma, bu şahsiyetleri kamuoyunun dikkatine sunma gayesi ile hazırlanan programda bu yıl bir uluslararası sempozyumla Annemarie Schimmel anıldı. Programın açılış oturumunu Dr. Asuman Sargut Kulaksız, Uluslararası Annemarie Schimmel Sempozyumu oturumlarını Dr. Öğr. Üyesi H. Dilek Güldütuna yönetti.

Cemalnur Sargut: “Annem hep derdi ki, ‘Gerçek zeka, bulunduğun ortamdan memnun olma sanatıdır.’”

Programın açılış konuşmasını, Üsküdar Üniversitesi Rektör Danışmanı Cemalnur Sargut yaptı. Sargut, programla ilgili duygularını şöyle ifade etti: “Bugün çok özel bir gün. Yeniden sizlerle bir araya gelip birlik ve beraberliği yaşıyor ve böyle platformlarda yaşatıyoruz. Annem hep derdi ki, ‘Gerçek zeka, bulunduğun ortamdan memnun olma sanatıdır.’ Bizlere bu hal çok büyük bir örnekti. Hâl ehlini bizlere gösterdiği için minnettarım.” Dedi.

Emine Bağlı : “Muhabbet ve maneviyatla beslenen can annemizdi”

Türk Kadınları Kültür Derneği Genel Başkanı (Ankara) Emine Bağlı da Meşkûre Sargut ile ilgili duygularını paylaşarak; “Çocuklarını Allah’a emanet eden bir anneliği vardı. Benim kendi yaşamımda da kıymetli ve güzel etkiler bırakmıştır. Kıymetli hanımefendinin derneğimize maddi, manevi yardımları çok oldu. Bu yolda olmaktan dolayı çok mutluyum.  Muhabbet ve maneviyatla beslenen ve besleyen can annemizdi.” İfadelerini kullandı.

Sevgi Özküzne : “Bizlere gözlerimizi kendi içimize çevirmeyi gösterdi” 

Türk Kültür ve Sanat Derneği Başkanı (İzmir) Sevgi Özküzne; “Meşkûre Hanım bizlerle dost gibi sohbet ederdi. Öğrendiğimiz çok şey var ne mutlu, ne kıymetli. Hâl Ehlini öğrendik ve o yoldan gitmeye çalışıyoruz, bizlere gözlerimizi kendi içimize çevirmeyi gösterdi.” Dedi.

İnci Palsay : “Hakla hak olma meselesini bizlere anlatırdı” 

Türk Kadınları Kültür Derneği Genel Başkan Eski Yardımcısı İnci Palsay, Meşkûre Sargut ile yaşadığı hatıralardan bahsederek şu ifadeleri kullandı; “Birlikte kıymetli anılarımız var. Çok değerli, maneviyata önem veren ne güzel bir insandı. Hakla hak olma meselesini bizlere anlatırdı. Başımıza gelen her şeyin Allahtan olduğu şuurunu bizlere aktardı. Zor ve sıkıntı zamanlarımızda bizlerle hemhâl olur, belâyı bal eylerdi. Hatırasının huzurunda hürmetle teşekkürlerimi sunuyorum.”

Dr. Öğr. Üyesi Güldütuna: “Schimmel’i sadece İslam araştırmacıları okumuyor”

Sempozyumun moderatörlüğünü üstlenen Üsküdar Üniversitesi Tasavvuf Araştırmaları Enstitüsü Dr. Öğr. Üyesi Dilek Güldütuna, Annemarie Schimmel’in hayatı hakkında bilgi verdi. Güldütuna; “Annemarie Schimmel’i batıda sadece İslam araştırmacıları değil İslam’ı öğrenmek isteyen herkes okuyor. Çünkü o teoride ve kuru bilgide kalmadı. İslam’ı ve tasavvufu derinden hislerle yaşadı ve bizlere de nakletmeye çalıştı. Schimmel çalışmalarında özellikle İslam tasavvufunda ilahi aşkın tezahürlerini ortaya koymaya çalıştı. Avrupa’dan Amerika’ya, son 25 yılı Harvard Üniversitesinde geçmek üzere, çeşitli üniversitelerde hocalık yapan Schimmel’in eserlerinde işlediği konular öğrencileri için rehber oldu. Türkiye’de de görev yapan Schimmel, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesinde 1954 yılında öğretim üyesi olarak atanmış, aynı yıllarda ilk Türkçe, Dinler Tarihi başlıklı eserini kaleme almıştır. Schimmel 11 lisan biliyor ve Türkçe de dahil bir çoğunda bilimsel yayınlara imza atıyordu. Türkiye’de geçirdiği yıllar ve Samiha Ayverdi ile 40 yıl sürecek olan dostlukları O’nun İslam araştırmaları konusundaki görüşleri kadar dünya görüşünü de derinden etkilemiştir. Eserlerinin birçoğu Türkçe ’ye de çevrilmiş olan Schimmel, Almanca kaleme aldığı Ruhum Bir Kadındır adlı eserini de Samiha Ayverdi’ye ithaf etmiştir.” İfadelerini kullandı.

Öğrencileri Annemarie Schimmel’i Anlattı

Sempozyumun ilk konuşmacısı Prof. Dr. Carl Ernst oldu. Konuşmasına hocası Annemarie Schimmel’in tasavvuf, Hint-Müslüman kültürü, İslam araştırmalarının birçok alanında ve hat sanatında önde gelen âlimlerden biri olduğunu açıklayarak başlayan Ernst, “Schimmel Hz. Muhammed’in bir hadisiyle on beş yaşında Arapça öğrenmeye karar verdi. Türkçe, Farsça ve Hintçeye hâkim olan Schimmel Mevlana ve İkbal’in şiirlerini Almancaya çevirince büyük beğeni topladı. 1954 yılında Konya’ya Şeb-i Arus merasimlerine davet edilen Schimmel, Sâmiha Ayverdi ile olan dostluğu sayesinde Osmanlı tasavvuf mirasına ilgi duydu. Hz. Muhammed’e duyulan derin hürmeti ‘Ve Hz. Muhammed O’nun Elçisidir’ eseriyle ortaya koydu.” Dedi.

Schimmel’in İstanbul anıları anlatıldı

Üsküdar Üniversitesi Tasavvuf Araştırmaları Enstitüsü Doktora öğrencisi Semanur Bal ‘Dost Cemile’ isimli Annemarie Schimmel’in Türkiye günlerini konu alan konuşmasını gerçekleştirdi. Bal; “Schimmel İstanbul’ a ilk geldiğinde onu ‘Şairler Refiği’ olarak adlandırdığı Behçet Necatigil ve eşi karşılamıştır. Yakın arkadaşı Mustafa İnan ve eşi Jale Hanım’ın evinde misafir olan Shimmel Türk kültürünü bu aile sayesinde yakından tanıdığını aktarmıştır. İstanbul Schimmel için her zaman tasavvuf ve edebiyat kültürüyle iç içe geçmiş eşsiz bir şehir olmuştur. İstanbul’da geçirdiği kısa dönemde Maçka Kahvesi’nde Behçet Necatigil, Salah Birsel, Haldun Taner gibi isimlerle tanışan Schimmel İstanbul, Yeditepe ve Hayat dergilerinde Cemile Kıratlı ismini kullanarak denemeler yazmıştır.” Şeklinde konuştu.

Cangüzel Güner Zülfikar: “Carl Ernst ve Cemalnur Sargut tasavvufi olarak doğu ile batıyı buluşturdu”

Sempozyumun üçüncü konuşmacısı Dr. Öğr. Üyesi Cangüzel Güner Zülfikar oldu. Zülfikar ‘Schimmel: Doğu ve Batının Ortak Lisanı Tasavvuf’ konulu konuşmasında ilk olarak Prof. Dr. Bruce Lawrence’ın Annemarie Schimmel’in anısına ilettiği mesajı okudu. Zülfikar, “Cemalnur Sargut Amerika’da bir programda Schimmel’in şiirini okuyunca Carl Ernst ile arasında bir dostluk kurulur. Burada Schimmel’in Harvard Üniversitesinden doktora talebesi Carl Ernst ve Samiha Ayverdi’nin talebesi Cemalnur Sargut, adeta doğu ile batıyı buluşturan tasavvuf lisanında bir araya gelirler. O buluşmanın meyveleri yıllarca devam etti ve halen devam etmektedir.” Dedi.

Mehmet Sait Hatipoğlu: “Eserlerini hakkıyla okumak ne büyük bir lüks”

Prof. Dr. Mehmet Sait Hatipoğlu Schimmel’in Türk Oğlu Mehmet isimli konuşmasını gerçekleştirerek; “Hocamın derslerine girdiğim için çok şanslıyım. Bilgisi yüksek biriydi ve beni kendisine yakın hissetmesi beni çok mutlu ediyordu. Hoca hanım İslam dünyasına çok taraflıydı. Onu çeken Mevlana olmuştur. Mevlana Mesnevisini Farsça okumuştur. Bu lisanları nasıl öğrendi benim için hala bir muammadır. Onun eserlerini hakkıyla okumak ne büyük bir lüks.” İfadelerini kullandı.

Tanvir Anjum: “Annemarie Schimmel Pakistan’da hemen herkesin tanıdığı bir isimdir” 

Pakistan İslamabad Quaid-i Azam Üniversitesi, Tarih bölümü hocası Prof. Dr. Tanvir Anjum “Pakistan’da Annemarie Schimmel” isimli konuşmasını gerçekleştirdi. Anjum; “Pakistan hükümeti kendisine akademik hizmetlerinden dolayı, en yüksek ödül olan Sitare-i İmtiyaz ve Hilal-i İmtiyaz nişanlarını vermiştir. Buranın kültürel, dini ve edebi eserleri üzerine çok çalışmıştır. Akademik çalışmalarından dolayı her zaman Pakistan’da sevgi ve saygıyla anılacaktır. Bu köprülerin kurulmasında, Pakistan’ın yetiştirdiği büyük alim ve şair Muhammed İkbal ile olan dostlukları, şayan-ı dikkattir. ” Şeklinde konuştu.

Annemarie Schimmel’in Türkiye’de ki dostları anlatıldı

Dr. Mehmet Mıhoğlu “Hatıralarımdaki Annemarie Schimmel: Cemile Hala” konulu konuşmalarını gerçekleştirdi. Mehmet Mıhoğlu, Babası İsmail Mıhoğlu’nun yakın dostu Schimmel’e ‘Cemile Hala’ olarak hitap ettiğini aktardı. Mıhoğlu: “Kenan Rıfai Hazretleri ve annesi arasındaki ile Samiha Anne ile bizim aramızdaki ilişkiler anne ve evlatlar arasındaki münasebetleri anlamamı sağladı. Schimmel Mevlevilikle ilgili mektuplar gönderirdi.” Dedi.

James Morris: “Schimmel öğrencilerine hizmetiyle isârın rol modeli olmuştu”

 Programın son konuşması Prof. Dr. James Morris tarafından gerçekleştirildi. ‘Hocam Annemarie Schimmel’ isimli konuşmasında Harvard Üniversitesi’nde hocasıyla olan şahsi iletişimine değinen Morris; “Kendisinin çok özgün bir karakteri vardı. Bizim öğrencileri olarak ondan gördüğümüz; Dini Etütler dediğimiz alanın aslını bir öncü olarak göstermesiydi. Ondan aldığımız ilhamla sadece tarihi din araştırmalarını değil, canlı ve yaşanan dinlerin bütün geleneklerini çalışmaya başladık. Onun açtığı bu yolda Dini Etütler alanında sosyal bilimler ve tarih bir araya gelmişti.” İfadelerini kullandı.

Üsküdar Haber Ajansı (ÜHA)