Yüksek Lisansla Adli Bilimler Uzmanı Olmak Mümkün
Bağımlılık ve Adli Bilimler Yüksek Lisans Programı Nedir?
Bağımlılık ve Adli Bilimler Enstitüsü, vizyon ve misyon açısından ülkemizdeki bir ilki hedefleyerek 9 farklı uzmanlık alanıyla hemen her lisans dalından mezun olana uluslararası kalitede lisansüstü eğitim ve öğretim vermenin yanı sıra suç önleme ve suç analizine odaklanmaktadır. 9 Nisan 2016 tarihinde kurulan, nitelikli adli bilimler uzmanı yetiştirmeyi hedefleyen Bağımlılık ve Adli Bilimler Enstitüsü, özellikle kadına ve çocuğa karşı şiddetin önlenmesi ve suçun öngörülmesi konularını ele almaktadır.
Bağımlılık ve Adli Bilimler Enstitüsü
Bağımlılık ve Adli Bilimler Enstitüsü Adli Bilimler Ana Bilim Dalı altında aşağıdaki alanlar yer almaktadır:
- Adli Kimya,
- Adli Farmakoloji ve Toksikoloji,
- Adli Biyoloji,
- Adli Genetik,
- Adli Hemşirelik/Ebelik,
- Olay Yeri İnceleme ve Kriminalistik,
- Adli Bilişim Suçları,
- Adli Psikoloji,
- Suç Önleme ve Analizi
Adli Bilişim Suçları
Adli Bilişim Suçları Nedir?
Adli Bilişim, bilişim sistemleri üzerinden genellikle veri olarak elde edilen delillerin toplanması, saklanması, derlenmesi ve analizi konusunda ilke ve standartlar oluşturan özverili ve disiplinli yapıda yeni bir bilim dalıdır. Mahkemeye intikal etmiş bir olayla ilgili olarak, olayda ele geçirilmiş ve el konulmuş olan bilişim cihazlarının incelenmesi isteğiyle ilgili olarak bu cihazlara yönelik kriminalistik prensiplerin uygulanmasıdır.
Adli Bilişim pek çok aşamayı kapsamaktadır. Disketlerden, sabit disklerden ve çıkartılabilir disklerden delil elde etme amacıyla veri kurtarma işleminin yanı sıra elektronik delillerin muhteva ettiği bilgileri, delil inceleme süreçlerini, hukuki ve etik sorumlulukları göz önünde bulundurarak, delilin bütünlüğünü koruyarak ve maddi gerçeği açığa çıkarmayı amaçlamaktadır. Kopyalama, belirleme, çözümleme, yorumlama ve belgeleme süreçlerinin bütününe adli bilişim adı verilmektedir. Bu veriler, bilgi saklamak amacıyla kullanılan medyaların aktif alanlarında, silinmiş alanlarında veya artık alanlarında bulunmaktadır.
Adli Bilişimi, ‘Bilgi Güvenliği’ ana başlığının altında, hukuk ve bilgisayar güvenliği bilimlerinden oluşan bir alt bilim dalı olarak tasnif etmek mümkündür. Aynı şekilde, bu disiplin, bilişim suçlarına, bilgi güvenliği açıklarına, ulusal güvenlik tedbirlerine ve bilgisayar suistimallerine karşı, adli analizler ve çalışmalar içeren bir yaklaşım olarak da kabul edilebilmektedir.
Programa; Adli Bilimler, Fizik, Fizik Mühendisliği, Matematik, Matematik Mühendisliği, Elektrik Mühendisliği, Elektrik-Elektronik Mühendisliği, Yazılım Mühendisliği, Bilgisayar Mühendisliği, Elektronik ve Haberleşme Mühendisliği lisans eğitimi almış adaylar kabul edilmektedir.
Adli Bilişim Suçları Programında Alınan Dersler Nelerdir?
Adli Bilişim Suçları alanında elektromanyetik ve elektrooptik ortamlarda muhafaza edilen veya bu ortamlarca iletilen ses, görüntü, veri, bilgi veya bunların birleşiminden oluşan her türlü bilişim nesnesinin, mahkemede sayısal delil niteliği taşıyacak şekilde tanımlanması, elde edilmesi, saklanması, incelenmesi ve mahkemeye sunulması çalışmaları bütüncül biçimde ele alınması amaçlanmaktadır. Ayrıca birden çok sabit diskte kayıtlı veriyi ilişkilendiren ve kullanım alanının sosyal ağları da kapsayacak biçimde genişletilmesine ilişkin çalışmalara da yer verilmektedir.
Adli Bilişim Suçları Uzmanlarının Çalışma Alanları Nedir?
Adli Bilişim Suçları Uzmanları, Polis Kriminal ve Jandarma Kriminal Laboratuvarları ile Adli Tıp Kurumu ve üniversitelerin ilgili ana bilim dallarında uzman olarak çalışabilmektedir.
Adli Biyoloji
Adli Biyoloji Nedir?
Adli bilimlerde babalık-akrabalık ilişkilerinin belirlenmesinde ve kriminal araştırmalarda olay yerinden toplanan biyolojik örneklerin kimliklendirilmesi DNA analizleri ile yapılmaktadır. Adli Biyoloji bu analizlerin yapıldığı bilim dalıdır. Bu analizlerde direkt olarak DNA’nın moleküler düzeyde incelenmesi gerekmektedir.
Programa; Adli Bilimler, Biyoloji, Moleküler Biyoloji ve Genetik lisans mezunları kabul edilmektedir.
Adli Biyoloji Programında Alınan Dersler Nelerdir?
Adli Biyoloji Programında, olay yerinden gelen vücut sıvılarının, lekelerin ve nesep tayini için alınan biyolojik örneklerin moleküler düzeyde analize hazırlığı için uygulanan; DNA izolasyonu, adli genetikte kullanılan genetik işaretlerin (STR, SNP, InDel gibi) çoğaltılması, fragment ya da sekans analizlerinde kullanılan moleküler, kimyasal, fiziksel, immunolojik ve mikroskopik yöntemlere yönelik dersler verilmektedir.
Verilerin yorumlanması ve bunun için gerekli olan istatistiksel analiz ve popülasyon genetiği çalışmaları da bu bilim dalının amaçları arasında yer almaktadır. Ayrıca moleküler yöntemlerle ölüm nedeni ve ölüm zamanı belirlenmesi, bağımlılığın moleküler biyolojisinin yanı sıra sadece insana ait değil, bitki ve hayvanlar, özellikle yaban yaşamın korunmasına ilişkin konular ve üzerine araştırmalar yer almaktadır.
Adli Biyoloji Uzmanlarının Çalışma Alanları Nedir?
Adli Biyoloji alanından mezun olanlar Polis Kriminal ve Jandarma Kriminal Laboratuvarları ile Adli Tıp Kurumu ve üniversitelerin ilgili ana bilim dallarında uzman olarak çalışabilmektedir.
Adli Farmakoloji ve Toksikoloji
Adli Farmakoloji ve Toksikoloji Nedir?
Sözcük anlamı ile toksikoloji "zehir bilimi" demektir. Zehir ise "canlı organizmada zararlı etki gösteren herhangi bir madde" olarak tanımlanabilir. Ancak bugün bu tanımlar, modern toksikolojinin sınırını ve içeriğini belirlemede yetersiz kalmaktadır. Zehirlerin fiziksel, kimyasal ve biyolojik özellikleri, canlı organizmada uğradığı değişim ve etki mekanizmaları, toksik dozları, zehirlenmelerin tedavileri, zehirlerin izolasyonu, nitel ve nicel analizleri, toksik maddelerin güvenceli kullanımı için risk analizleri ve standardizasyonlarının yapılması modern toksikolojinin uğraş alanı içine girmektedir.
Programa; Adli Bilimler, Kimya, Kimya Mühendisliği, Eczacılık, Çevre Mühendisliği lisans eğitimi almış adaylar kabul edilir.
Adli Farmakoloji ve Toksikoloji Programında Alınan Dersler Nelerdir?
Adli Farmakoloji ve Toksikoloji Programı kapsamında insan dahil canlı ya da ölü organizmalarda toksik maddelerin ve uyuşturucuların metabolizması, idrar, tükürük, kan gibi biyolojik örneklerde ölçüm ve değerlendirilmesi, verdikleri zararın neden ve boyutlarının yanı sıra ölüm nedenini ortaya çıkaracak nitelikte derslere yer verilmektedir. Bu kapsamda öğrencilere adli tıbbın temel prensipleri, analitik düşünme ve enstrümantal analiz becerileri kazandıracak, adli toksikoloji alanında araştırmaya özendirecek, adli bilimlerin kuramsal düşünüş çerçevesini ortaya koyacak nitelikteki dersler programda yer almaktadır.
Adli Farmakoloji ve Toksikoloji Uzmanlarının Çalışma Alanları Nedir?
Adli Farmakoloji ve Toksikoloji alanından mezun olanlar, Polis Kriminal ve Jandarma Kriminal Laboratuvarları ile Adli Tıp Kurumu ve üniversitelerin ilgili ana bilim dallarında uzman olarak çalışabilmektedir.
Adli Genetik
Adli Genetik Nedir?
Suç ile suçlu arasındaki bağın tespitinde, cinayet, cinsel saldırı, hırsızlık gibi adli vakalarda olay yerinde bulunan biyolojik materyallerden (kan ve kan lekeleri, semen ve semen lekeleri, dokular ve organlar, kemikler ve dişler, kıllar ve tırnaklar, tükürük, idrar ve diğer biyolojik sıvılar) elde edilen genetik bilgi kullanılmaktadır. Bu bilgiler sayesinde şüpheli kişiler ile olay arasında bağlantı olup olmadığı saptanmaya çalışılmaktadır. Nesep tayininde de anne, baba ve çocuğun DNA profilleri çıkartılarak karşılaştırma yapılarak soy bağına ulaşılmaktadır. Adli genetik, bu soruları yanıtlamaktadır.
Programa; Adli Bilimler, Biyoloji, Moleküler Biyoloji ve Genetik lisans eğitimi almış adaylar kabul edilir.
Adli Genetik Programında Alınan Dersler Nelerdir?
Hem olay yerinden gelen biyolojik örneklerin kimliklendirilmesi hem de babalık-akrabalık ilişkilerinin belirlenmesinde DNA analizleri kullanılmaktadır. Bu kapsamda adli kimliklendirmede DNA teknolojisinin (STR, SNP, InDel, Y-kromozom ve mitokondriyal DNA analizleri) en üst düzeyde kullanılmasını sağlayan çağdaş yöntemleri ele alan dersler, sonuçların değerlendirilmesi, yorumlanması ve raporlamasını amaçlamaktadır.
Adli Genetik Uzmanlarının Çalışma Alanları Nedir?
Adli Genetik Uzmanları, Polis Kriminal ve Jandarma Kriminal Laboratuvarları ile Adli Tıp Kurumu ve üniversitelerin ilgili ana bilim dallarında uzman olarak çalışabilmektedir.
Adli Hemşirelik/Ebelik
Adli Hemşirelik/Ebelik Nedir?
Adli Hemşirelik/Ebelik, hemşirelik ve ebelik lisans uzmanlarına, adli bilimlerin ilke ve kavramlarının benimsetilmesi, alanında çalışmak isteyen ebe ve hemşirelere ulusal ve uluslararası ölçekte etik, entelektüel, profesyonel bilgi ve becerileri kazandırmayı amaçlamaktadır. Adli Hemşirelik/Ebelik eş, yaşlı, çocuk ihmal ve istismarı, yaralanma ve ölüm, psikiyatri, malpraktis olgularında, kriminal hukuk, etik kavramlar ve hukuki sorumlulukları inceleyerek bu konularda bilgi ve beceri kazandırmayı hedeflemektedir.
Adli Hemşirelik/Ebelik Programında Alınan Dersler Nelerdir?
Adli Bilimler alanında çalışmak isteyen ebe ve hemşirelere, adli bilimler ile ilgili olarak, çalışma alanına yönelik bilgiler kazandırdığı gibi, bilimsel sınamalar yapma ve bu konuda araştırmacı olma fırsatı da yaratılmaktadır. Adli Hemşirelik-Ebelik yüksek lisans programında bu alanda çalışanlara, çalışacaklara ve alana ilgi duyan herkese yasal sorumlulukları, bilirkişilik bilgilerinin yanında alanın kendine has etik kuralları verilmektedir.
Programa; Hemşirelik, Ebelik lisans eğitimini almış adaylar kabul edilir.
Hemşirelik/Ebelik Uzmanlarının Çalışma Alanları Nedir?
Adli Hemşirelik/Ebelik alanından mezun olan uzmanlaşmış hemşireler, Sağlık Bakanlığı, Üniversite ve özel hastanelerde unvanlarına uygun pozisyonlarda çalışabilmektedir. Program mezunları, akademik çalışmalarını sürdürmek üzere, Adli Bilimler Programının yer aldığı üniversiteler bünyesinde kariyer planı yapabilmektedir.
Adli Kimya
Adli Kimya Nedir?
Adli Kimya, adli bilimlerin suç olaylarının aydınlatılmasına yönelik uygulamalı alanı olan kriminalistiğin en önemli dallarından biri olarak dikkat çekmektedir. Mahkemelerde kullanılacak delillerin kimyasal analizini gerçekleştiren, bilim ile hukukun kesiştiği bir alan olan Adli Kimya, kimya biliminde araştırma, uygulama ve sunum bakımından hem bilimsel hem de yasal konuları bir arada içermesi nedeniyle farklı bir yere ve öneme sahip olmaktadır.
Programa; Adli Bilimler, Kimya, Kimya Mühendisliği, Eczacılık lisans eğitimi almış adaylar kabul edilir.
Adli Kimya Programında Alınan Dersler Nelerdir?
Adli Kimya Programında, adli kimya araştırmalarını özendirmeye ve çağdaş analitik teknikler üzerine uzmanlaşmaya yönelik olarak dersler verilmektedir. Enstrümantasyon ile parmak izi, fiberler, doğal ve sentetik uyuşturucu, zehirli maddeler, boya, cam, toprak, metal, mineral, atış artığı, patlayıcı artığı, yangın artığı gibi kimyasal delilleri olay yerinden toplama, analizleme, değerlendirme, yorumlama, raporlama ve çapraz sorguda savunma bilgi ve becerileriyle donatılmış uzmanların yetiştirilmesi hedeflenmektedir. Bu alanda adli kimyanın temel prensiplerinin yanında, alanın kendine has etik kuralları verilmektedir. Olayın çözümünde rol oynayan cam, boya, toprak ya da delil olarak elde edilen uyuşturucuların analizi de ders kapsamı içerisindedir.
Adli Kimya Uzmanlarının Çalışma Alanları Nelerdir?
Adli Kimya alanından mezun olan uzmanlaşmış kişiler, Adli Tıp Kurumu’nda, Polis Kriminal ve Jandarma Kriminal Laboratuvarlarında ve adli bilimler programının yer aldığı üniversiteler bünyesinde akademik çalışmalar kapsamında kariyer planı yapabilmektedir.
Adli Psikoloji
Adli Psikoloji Nedir?
Adli Psikoloji, hukuk ve psikolojinin çalışma alanlarının kesişmesinden oluşan uygulamalı bir psikoloji dalıdır. Diğer bir deyişle adli psikoloji, delillerin toplanmasını ve değerlendirilmesini, yasaların uygulanmasını ve adaletin yerine getirilmesini psikoloji alanının kurumsal ve pratik becerilerini kullanarak uygulamayı amaçlayan psikolojinin alt dallarından biri olarak önem taşımaktadır.
Programa; Psikoloji, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık lisans eğitimi almış adaylar kabul edilir.
Adli Psikoloji Programında Alınan Dersler Nelerdir?
Adli Psikoloji alanında şüpheli ve sanıkların soruşturma tekniği, görgü tanıklarının düşebileceği yanılsamaların saptanması, suç işleme yönteminin önceden bilinmesi, suçlu çocukların yeniden eğitim yoluyla toplum yaşamlarına uyumlarının sağlanması gibi konularda derslere yer verilmektedir. Özellikle cinsel suç faillerinin işlediği suçlarda olay yerinin özelliklerinden yola çıkarak suçlu profillemesi, hukuk ve ceza davalarında yasaların uygulanmasında, cezaların düzenlenmesinde ve infazında adli bilimlerin kullanımı, insanların yasalar, yasaların insanlar üzerindeki etkileri öncelikli dersler arasında yer almaktadır.
Adli Psikoloji Uzmanlarının Çalışma Alanları Nedir?
Ülkemizde adli psikologlar 1970 yılından beri çeşitli alanlarda görev yapmaktadır. Adli Psikoloji alanından mezun olanlar; Adli Tıp Kurumu, Aile Mahkemeleri ve Çocuk Mahkemeleri, Ceza ve Tutukevleri, Denetimli Serbestlik Büroları, Emniyet Genel Müdürlüğü Çocuk Şube Amirlikleri, Jandarma Çocuk Şubeleri gibi çeşitli alanlarda görev yapmaktadır.
Olay Yeri İnceleme ve Kriminalistik
Olay Yeri İnceleme ve Kriminalistik Nedir?
Olay Yeri İnceleme ve Kriminalistik; kriminal vakalarda soruşturma sürecinin hızlı ve doğru işlemesi son derece önem taşımaktadır. Soruşturma süreci; (1) Yetkili mercilerin olaydan haberdar olması, (2) İlk ekibin müdahalesi, olay yeri ve delillerin korunması, (3) Soruşturma görevlileri, (4) Olay yeri çalışmaları, (5) Delillerin laboratuarda incelenmesi, (6) Yargı aşaması, olarak özetlenebilmektedir.
Programa; Adli Bilimler, Güvenlik Bilimleri Fakültesi, Polis Akademisi, Hukuk Fakültesi, Tıp Fakültesi, Fen Fakültesi, Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi mezunları kabul edilir.
Olay Yeri İncelemesi Neden Önemlidir?
“Delilden suçluya ulaşma” prensibinin hayata geçirilebilmesi adına adli süreçte çok önemli bir yer tutan Olay Yeri İnceleme Birimleri, günümüz şartlarında çok dikkatli ve titiz bir çalışma temposu içerisinde faaliyet göstermektedir. İşte “Delilden suçluya ulaşma” şeklinde ifade edilen modern soruşturma yönteminin kullanmış olduğu en önemli argüman da teknolojik gelişmeleri bünyesinde barındıran, delilleri usulüne uygun olarak toplayan, ambalajlayan, muhafazasını sağlayan, analizini doğru bir şekilde yapan ve bunu raporuna yansıtan bir olay yeri incelemesidir.
Hukuka Uygun Delil Toplanması Gerekliliktir
Olay yeri inceleme işlemleri; olay yeri, fail ve mağdur arasındaki bağlantının kurulabilmesi açısından adli sistemde çok önemli bir role sahiptir. Gerçek suçluların adalet önünde hesap vermesinin sağlanması ve mağdurların da mağduriyetlerinin bu şekilde bir nebze de olsa giderilebilmesi için delil şarttır. Delil kaynağı da şüphesiz olay yeri ve bununla bağlantılı olan diğer yer ve kişilerdir. Dolayısıyla hukuka uygun delillerin toplanması, gerekli inceleme ve analizlerin yapılması, adaletin sağlanması açısından hayati önem arz etmektedir ve bu da ancak sağlıklı ve bilinçli bir olay yeri incelemesi ile mümkün olmaktadır.
Olay yeri incelemesi; meydana gelen adli bir olayın aydınlatılması amacıyla olayın meydana geldiği yer ile olayla bağlantılı olan diğer yer veya yerlerde, olayın faili, olay yeri ve mağdur arasındaki ilişkinin net olarak tanımlanabilmesi için hukuka uygun olarak, yetki verilmiş olan birimlerce çeşitli bilimsel, teknik yöntem ve metotlar kullanılarak yapılan, olaya yönelik adli inceleme ve delil toplama işlemi olarak tanımlanabilmektedir.
Olay Yeri İnceleme ve Kriminalistik Programında Alınan Dersler Nelerdir?
Ülkemizdeki güvenlik hizmetlerinin ciddi sorunlarından biri, olay yeri inceleme, delil toplama ve bunların incelenmesine ilişkin yöntem seçimi ve değerlendirmesidir. Anılan konular, bu bilim dalındaki derslerde kuramsal temelde ele alınmaktadır. Toprak üstü, toprak altı ve su altında olay yeri inceleme, delil toplama, yeniden canlandırma, kan lekelerinin analizi, DNA analizleri, parmak izi, ateşli silahlar, mikroskobik incelemeler, saç, kıl, lif, toprak, boya, cam uyuşturucu analizi, imza, mühür, yazı incelemeleri gibi başlıca alanlarda kullanılan çağdaş yöntemler kapsamında ele alınmaktadır. Alternatif düşünme, nedensellik ilişkisi kurma, etik prensipler gibi konuları incelemeye dönük derslere yer verilmektedir. Kriminal laboratuvar yönetimi, kalite kontrol ve güvencesi, etik kurallar, iletişim becerileri, liderlik ve bilirkişilikle ilgili yasal düzenlemeler dersler arasında yer almaktadır.
Olay Yeri İnceleme ve Kriminalistik Uzmanlarının Çalışma Alanları Nedir?
Olay Yeri İnceleme ve Kriminalistik alanından mezun olanlar; Adli Tıp eğitimi veren fakültelerde, Emniyet Genel Müdürlüğünde, Jandarma bünyesinde çalışmakla birlikte Olay Yeri İnceleme eğitimleri ve seminerleri de verebilmektedir.
Suç Önleme ve Analizi
Suç Önleme ve Analizi Nedir?
Suç analizi mevcut veriler ışığında yer, zaman, suçun işleniş karakteristikleri, diğer olaylara benzerlik gibi hususların tespit edilmesi sürecini içermekte, aynı zamanda suç trendleri, suçlar ve diğer farklı değişkenler arasındaki korelasyon ile nedensellik ilişkilerini ortaya koymaktadır. Dolayısıyla suç ve şüphelinin kimliklendirilmesi, harita, zaman çizelgeleri, grafikler, tablolar ve şemalar ile savcılık adına sürecin resmedilmesi işlemlerini de bünyesinde barındırmaktadır. Yani suç analizi mahkeme sürecine katkı sağlayan, şahitlik eden işlemler bütünü olarak da ifade edilebilmektedir. Suç analizi, devriye, önleme, soruşturma, planlama, araştırma, personel, operasyon, bütçe gibi birçok birimin faaliyetlerini destekleyecek niteliktedir.
Programa tüm lisans alanlarından mezun öğrenciler kabul edilir.
Suç Önleme ve Analizi Programında Alınan Dersler Nelerdir?
Suç Önleme ve Analizi Programında, başta her türlü bağımlılığın ve uyuşturucu suçları gelmek üzere önlenmesi, mevcut suçların ve suç eğilimlerinin tespit edilmesi ve bunlara karşı gerekli tedbirlerin alınmasını da içeren dersler yer almaktadır. Suç ve suçlu arasında ilişki kurma, suçların bölgesel olarak dağılımı, suç işlenmeden önce öngörüde bulunmaya dönük ve veri madenciliği ile suçlar arasındaki ilişkilerin ortaya çıkaran derslere yer verilmektedir. Çocuk suçluluğu, mağdur, şüpheli ve sanık hakları, uyuşturucu maddelerin denetimi, denetimli serbestlik uygulamaları, çocuk istismarı, kadına yönelik şiddet bu bilim dalı kapsamındaki derslerin konusunu oluşturmaktadır.
Suç Önleme ve Analizi Uzmanlarının Çalışma Alanları Nelerdir?
Suç Önleme ve Analizi alanından mezun olanlar Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Suç Önleme Birim ve Merkezlerinde çalışabilmektedir.
