Üsküdar’dan sonra Harvard, Yale ve Bristol’de okutuluyor
Pozitif Psikoloji, Doğu Bilgeliğinin, Anadolu İrfanının bilimsel metodoloji ile sistematize edilmiş biçimidir.
Pozitif psikoloji bireyde, gelişimde, ilişkilerde, problem çözmede ve evlilikte olan birçok soruna cevap veren bir bilim. Hiç psikiyatrik bir sorunu olmayan kişinin de pozitif psikolojiye ihtiyacı var. Bu bir koruyucu ruh sağlığı çalışmasıdır.
Son yıllarda mutluluk bilimi ya da pozitif psikoloji bilimsel bir kategori olarak ele alınmaya başlandı. Sağlık iki türlü ele alınır; hastalık bilimi olarak sağlık, sağlık bilimi olarak sağlık. Hastalık biliminde her zaman hastalık bilimi ve hastalıkların tedavisi üzerinde durulur. Ama sağlık bilimi hep ihmal edilir. Genellikle sağlık bilimi denildiği zaman da beden sağlığı ön plana çıkar. Ne içileceği, ne yenileceği, diyetler konuşulur. Ama ruh sağlığı daha doğrusu mutluluk bilimi konuşulmazdı. Ama son yıllarda o da bilimsel bir kategori olarak ele alınmaya başlandı. Bunun karşılığı da pozitif psikolojidir.
Pozitif psikolojide kişi, öyle bilgiler, yol gösterici öğretiler öğreniyor ki onları uyguladığı zaman depresyonun kenarından geçiyor. Her hangi bir olayla karşılaştığı zaman onu daha kolay yönetebiliyor. Kişinin depresyon geçirdikten sonra tekrar bu durumu yaşamaması için psikoeğitim verilmesi, donanım kazanmasını sağlamak önemli.
Kişi nasıl mutlu olacağını öğrenemediği zaman daha çok depresyona giriyor.
Klasik psikoloji eksiyi sıfıra getiriyor, pozitif psikoloji de sıfırı pozitife çeviriyor. Empatiyi, stres yönetimini, öfke yönetimini, kendini harekete geçirebilme, bağışlayıcı olabilme, ilişki yönetimi, minnettarlık eğitimi on adımda bulunan öğretilerden bir kaçı. Kişi bunları öğrendiği zaman ruh sağlığı için koruyucu bir bariyer elde ediyor. Pozitif psikoloji bunu sağlıyor.
Psikoloji denildiği zaman hep patolojiyle uğraşan bir alan olarak görülüyor, insanda depresyon varsa normal hale getirmek, psikotik tablo varsa onu normal hale getirmek yani eksiyi sıfıra getirmek olarak anlaşılıyordu. Pozitif psikoloji denildiğinde şuna rastlıyorum; genellikle ‘Polyannacılık’ gibi anlaşılıyor hâlbuki pozitif psikoloji Polyannacılık değil. Eksiyi sıfıra getiren psikolojinin ihmal edilmiş bir ayağı var, kişiyi sıfırın üzerine çıkarmak. Kişiyi güçlendirmek, bunun fiziksel tanımlamasını yapmak, metodolojisini yapmak olarak gecikmiş ihmal edilmiş. Hümanistik psikoloji bunu doldurmaya çalışmış ancak yetersiz kalmıştir.
Özetle pozitif psikoloji iyi insan yetiştirmenin bilimidir.
Psikolojik bağışıklık sistemi pozitif psikoloji ile güçleniyor. Bunu güçlendirdiğin zaman kişinin psikolojik savunmalarını güçlendiriyorsun, ego gücünü artırıyorsun. Kişi böyle olunca kendiliğinden sorunlarını çözüveriyor ve böyle düzelmeler kalıcı oluyor. Dış motivasyon olmadan kişinin kendi iç motivasyonunu harekete geçiriyorsun. Diğer terapi metotlarından farklı olarak, pozitif psikoloji yöntemiyle duygusal zekâların eğitimi veriliyor, sorunlu ailelerde ilişkileri güçlendirerek, ego gücünün arttırılması, pozitif dinamiklerin güçlendirilmesi hedefleniyor. Böyle olunca da negatif kendiliğinden düzeliyor.
Pozitif psikolojide olaylara pozitif anlam katmak vardır…
Sorun çözme becerisi pozitif psikolojisinin önem verdiği konulardandır. Bir sorun olduğu zaman bunu çözme becerisinin içinde birinci olarak öz bilinç vardır. İkincisi öz yönetim, üçüncüsü sosyal bilinç, dördüncüsü ilişki yönetimi yapabilmek. Kişinin bunları yapabilmesi için muhakkak evlilikte duygusal becerilere önem vermesi gerekiyor. Klasik yaklaşımda birinin sorunu varsa o sorunun üzerine gidiliyor. Pozitif psikoloji burada pozitif iletişim yapıyor. Evde iki tarafın da birbirinin hatasını düzeltmeye çalışmak yerine yani “sen dili” değil “ben dili” kullanıldığı zaman karşı tarafta savunma duygusu kullanmak yerine yardım etme hissi uyanıyor. Pozitif psikoloji bunları öneren bir yöntemdir. Pozitif psikolojide olaylara pozitif anlam katmak, yorum yapmak vardır.
Üsküdar’dan sonra Harvard, Yale ve Bristol Üniversitelerinde okutuluyor
2015 yılında Harvard Üniversitesi, insanların mutluluğu yakalaması için çığır açan ders olarak duyurdukları pozitif psikoloji dersini müfredatlarına koymuş. Burada “İyi insan nasıl olur?” o öğretiliyor. Aslında bakıldığında bu tamamen kadim kültürümüz olan Anadolu kültürüdür. Mevlana'yı almışlar, pozitif psikoloji dersi diye okutuyorlar. Biz bu değerleri unuttuk ama onlar bunu yeniden keşfettiler. Mevlana'yı kullanıyorlar ama adını vermiyor, referans göstermiyorlar. Batı bunu her zaman yapıyor. Hikmet, Doğu'dan Batı'ya gitti. Şimdi bunu kullanıyorlar. Hikmet, Anadolu irfanıdır, bizim değerimizdir. Bizi biz yapan o değerleri tekrar alacağız. Bunu tekrar hayata geçirmemiz gerekir. Bunlarda ne var? İyi insan olmak var, sözünde durmak var, yardımsever olmak var. Batıdaki mutluluk anlayışı, “Kendini mutlu et, mutluluk budur” diyor ama bizde ne deniyor? “Başkasını mutlu edersen, sen de mutlu olursun.”
Empati, duygusal zekâ, sıkıntılarla başa çıkma gibi kişisel becerilerin artırılmasının hedeflendiği pozitif psikoloji dersini ABD, Harvard’dan sonra 2018 yılında Yale Üniversitesi de ders olarak okutmaya başladı. Daha sonra 2019 yılında da İngiltere Bristol Üniversitesi müfredatında pozitif psikolojiye yer verdi. Ülkemiz için haklı bir gururu buradan ifade etmek isterim. Türkiye olarak, Üsküdar Üniversitesi olarak biz bu dersi 2013’ten bu yana öğrencilerimize zorunlu ders olarak okutuyoruz. Ve faydasını da çok yakinen deneyimledik. Ders öncesi ve sonrası öğrencilerimize yaptığımız ön test ve son testte gözle görülür değişimi hem öğrencilerimiz hem aileleri hem de bizler gördük. ABD, Avrupa gibi dünyanın saygın üniversitelerinden çok daha öncesinde ülke olarak biz bu dersi müfredatımıza eklemiş bulunuyoruz. Bu bizler için onur verici bir şey.
Biz Üsküdar Üniversitesi olarak “iyi insan” yetiştirmeyi amaçlıyoruz. Akademik donanımın yanı sıra öğrencilerimize Proje Kültürü ve Girişimcilik, Pozitif Psikoloji ve İletişim Becerileri derslerini zorunlu olarak veriyoruz. Sadece akademik başarıyı önemsemiyoruz. Bu sayede hayat başarısı, sosyal başarı, mutluluk bilimini ve insani değerleri öğretmeyi hedefliyoruz.
Yine üniversitemizde uluslararası nitelikte üçüncü kez Avrasya Pozitif Psikoloji Kongresini düzenledik. Yurtiçi ve yurtdışından pek çok akademisyenin katılımıyla gerçekleştirdiğimiz kongremiz bu alanda ülkemizde gerçekleştirilen ilk kongre olma özelliğini korumaktadır.
Bir hekim olarak hasta insanlar geliyor. Bu insanlar nasıl hasta olmaz diye kafa yormamız gerekir. Aileler basit bir hatadan birbirlerine giriyor, çocuklarını yanlış eğitiyorlar. Bunlara başlangıçta nasıl yardımcı olabiliriz diye sorgularken pozitif psikoloji çalışmaları imdadımıza yetişti. İyi ki de yaptılar. Keşke biz yapsaydık çünkü işin kaynağında oturuyormuşuz. Sonuçta bilgi evrenseldir, paylaştıkça çoğalır ben buna inanıyorum. Hayattaki amacımız daha çok insana dokunmak, onların hayatına güzellik katabilmek. Bu nedenle bu motivasyonla hareket etmek çok önemli.
Stres yönetiminde Sünger, Teflon ve Kauçuk tipler.
Sünger tip kişilik her türlü hayat yükünü üzerine alır fedakarlığı tek taraflı görür, kendine haksızlık yapar sonuçta tükenmişlik yaşamaya başlar.
Teflon kişilikler teflon tava gibidir, kendisi yanma ama tema eden her şeyi yakabilir. Bu kişiler son derece vurdumduymaz olurlar, empati yapamazlar, sadece olayları kendi pencerelerinden düşünürler, sahte bir rahatlık içindedirler uzun vadede yalnızlık vadilerde yapayalnız kalırlar.
Kauçuk kişiler stresle karşılaştıkları zaman esnerler ki buna Pozitif Psikolojide “Resilience” diyoruz. Sorunu çözdükten sonra kolayca esnek eski durumlarına dönerek hayatlarını sürdürürler, Anadolu’da bu kişilere “Yılmaz” denilir ve övülür.
Pozitif Psikoloji sizlere böyle yöntemler öğrenmenin bilimsel rehberliğini sunar. Sonuç olarak nasıl genel tıpta bağışıklık sistemini güçlü tutmak için yaşam biçimi ve beslenme önemlidir, dokulara saygılı Hekimlik yapılır kişi hemen ameliyat edilmez ise, Ruh Sağlığında da Koruma, Önleme Psikolojik Savunmaları güçlü tutmanın bilimi de Pozitif Psikolojidir.
