Müdürün Mesajı

Alzheimer hastalığı (AD), Parkinson hastalığı (PD), Huntington hastalığı (HD) ve amyotrofik lateral skleroz (ALS) gibi nörodejeneratif hastalıklar her yıl milyonlarca insanı etkilemektedir ve şimdiye kadar terapötik tedavi mevcut değildir. Hayvan ve histolojik modeller hastalık mekanizmalarının anlaşılmasında ve olası terapötik stratejilerin belirlenmesinde çok yardımcı olmasına rağmen, hastalığı önleyici veya tedavi edici çözümler bulmak için hala daha öngörücü ve fizyolojik olarak ilgili sonuçlar sağlayabilen sistemlere kritik ihtiyaç vardır. Olası bir yol, hastadan türetilen modellerin geliştirilmesidir, örn. Hastanın kendine ait kök hücreleri kültür ortamında yönlendirilmiş farklılaşma ile programlanarak  herhangi bir hücre tipine dönüştürülebilirler. Bu sistemler bağışçılardan gelen temel genetik bilgileri içerdiği ve bu nedenle hastalık fenotipi ve ilerlemesinin altında yatan patolojik mekanizmaların yanı sıra ilaç test platformlarında da büyük bir potansiyele sahiptir. Hastalardan elde edilen kök hücreler 2-boyutlu  sistemlerde yaygın olarak kültürlenmekte ve hastalık modeli oluştrumakta kullanılmaktadırlar, ancak insan beyninin karmaşıklığını taklit etmek için 3-boyutlu modeller daha gelişmiş bir alternatif olarak son yıllarda kullanılmaktadırlar. Özellikle biyomalzemeler kullanılarak, kök hücrelerin kültürlenmesinde önemli ilerlemeler kaydedilmiştir. 3-Boyutlu  kültür yöntemleri, sadece 2-boyutlu hücre kültürüyle ilişkili sınırlamaların üstesinden gelmekle kalmamakta, aynı zamanda klinik araştırmalar, farmasötik veya biyoteknoloji uygulamaları için gerekli olan hücrelerin biyolojik özelliklerini (çoğalma, farklılaşma, hücre ölümü vb.) belirlemede maksimum potansiyele sahiptir. Bu alanlarda ise ülkemizin ciddi ARGE, üretim ve uygulama çalışmalrına ihityaç duymaktadır.

Bu amaçla, Üsküdar Üniversitesi, hücresel tedaviler ve kök hücre üretim, uygulama ve araştrma merkezi (ÜSKÖKMER), rutin tedavi yönetemleri ile tedavi edilemeyen nörogelişimsel ve nörodejeneratif hastalıklar başta olmak üzere, diğer hastalıkların kök hücreler kullanılarak tedavisini amaçlayan ARGE çalışmalarını gerçekleştirmek, yeni uygulama yöntemleri geliştirmek ve bu amaçla kök hücre ve diğer hücresel ürünleri üretmek amacıyla 1 Haziran 2020 tarihli resmi gazetede yayınlanarak kurulmuştur. ÜSKÖKMER’in nihai hedefi, kök hücreler ile tedavi alanında yalnız Türkiye’nin değil, Avrupa’nın ihtiyaçlarına cevap veren bir merkez olmaktır. Bu hedef doğrultusunda,  ÜSKÖKMER’in temel ARGE altyapı kurulumu (kök hücre kültürü ve proteomiks laboratuvarları) üniversitemizin kendi maddi desteğiyle kurulmuştur. Sonraki  aşamalarda ise ulusal ve uluslararası detteklerle, klinik uygulamalar için kök hücre ve hücresel ürünlerin üretümi için  GMP altyapısının kurulması, doku mühendisliği, kökhücreler ile ilaç taşıma sistemlerinin geliştirilmesi, medikal diyagnoz (hastalıkların erken tanısına yönelik biyosensörlerin gelişitirlmesi, biyomarker tespiti vb.) ve kişiye özel tedavi alanlarında ARGE,üretim ve uygulama altyapısının kurulması amaçlı proje çalışmaları başlatılmıştır. 

Prof.Dr. Sevim IŞIK
ÜSKÖKMER Müdür