Abdi IPEKÇI 1929-1979

Abdi İpekçi (9 Ağustos 1929 – 1 Şubat 1979), Türk gazeteci, yazar ve insan hakları aktivisti.

Abdi İpekçi Kimdir?

Abdi İpekçi 9 Ağustos 1929’da İstanbul’da doğdu. İlkokulu Işık İlkokulunda okudu. Galatasaray Lisesini bitirdi. Ardından bir müddet hukuk fakültesine devam etti. Yeni Sabah, Yeni İstanbul ve İstanbul Ekspres gazetesi gibi çeşitli gazetelerde spor muhabiri, sayfa sekreteri ve yazı işleri müdürü olarak çalıştı. Askerliğini Kore’de yedek subay çevirmen olarak yaptı. Askerden dönen İpekçi, 1954 yılında Milliyet gazetesinde çalışmaya başladı. Milliyet gazetesinde önce yazı işleri müdürü olarak görev aldı ve daha sonra genel yayın yönetmenliğine yükseldi. 1961 yılından itibaren Milliyet gazetesinde baş yazarlık görevini üstlendi.

Meslek hayatı boyunca gazetecilerin örgütlenmesi ve basın yayın meslek ilkelerinin yaşama geçirilmesi konusunda büyük emekler verdi. Yazıları halk tarafından büyük ilgi gören Abdi İpekçi yayınlarında genellikle, barışı, düşünce özgürlüğünü, ülkenin bağımsızlık ve bütünlüğünü savunan düşüncelerini kaleme aldı. Milliyet gazetesindeki görevinin yanı sıra İpekçi, Türkiye Gazeteciler Sendikası, Türkiye Basın Enstitüsü Başkanlığı, İstanbul Gazeteciler Cemiyeti ve Uluslararası Basın Enstitüsünün ikinci başkanlığı, Basın Şeref Divanı genel sekreterliği gibi vazifelerde bulundu.

Abdi İpekçi gazeteciliği

Meslek yaşamı boyunca karikatür çizen, mizanpaj yapan, haber yazan, köşe yazarlığı yapan Abdi İpekçi, Milliyet gazetesinin yönetimini üstlendikten sonra, evrensel standartlarda etik habercilik anlayışını hakim kılmak için çabaladı. Gazetesini, toplumun farklı kesimlerine aynı anda seslenen zengin içeriği ve sıcak haber diliyle Türkiye’nin ilk ana akım gazetelerinden biri haline getirdi. Türkiye’de spora, özellikle de futbola verilen önemin farkına vardı ve gazetesinin arka sayfasını Spor haberlerine ayırdı. Milliyet bu nedenle uzun yıllar “okunmaya arka sayfasından başlanan gazete” olarak anıldı.

Habercilikte “çifte doğrulama” gibi önemli bir ilkeyi sistematik olarak uyguladı, nesnelliği kurumsallaştırdı. Böylece gazetesi Milliyet, “kontrol edilmemiş ve doğrulanmamış haberlerin yayınlanmadığı” bir gazete haline geldi.

Barış Gazeteciliği ve Abdi İpekçi

Abdi İpekçi Milliyet gazetesindeki başyazılarında sık sık Türk ve Yunan uluslarının ortak geçmişlerinden, birlikteliklerinden, birlikte daha güçlü ve kalkınmış uluslar olacaklarından söz eden yazılar yayımlıyordu. Yaşamı boyunca iki ülkenin birbirlerine karşı düşmanca tavır sergilemesi yerine ortak geçmişlerini barış ve birliktelikle taçlandırmaları

için çalıştı. Çok defa gazeteci olarak Yunanistan’a gitti, Türk ve Yunan gazetecilerin ortak çalışmaları için yöneticisi olduğu meslek örgütlerinde ortak etkinlikler düzenledi.

Abdi İpekçi Suikastı

1970'li yıllardaki iç huzursuzluk ve terörün önlenmesi için iktidar ile muhalefetteki siyasi liderler arasında yapıcı bir uzlaşı sağlanmasından yana olan İpekçi bu amaçla dönemin iki lideri Süleyman Demirel ve Bülent Ecevit ile sık sık görüşüyor, ortak bir hükümet kurmaları için halktan gelen talepleri kendilerine iletiyordu. 1 Şubat 1979 gecesi İpekçi Ankara’dan İstanbul’a döndü. Gazeteden aracıyla evine giderken, Mehmet Ali Ağca ve arkadaşları tarafından öldürüldü. Bu cinayetin ardından yurt dışına çıkan Ağca, İtalya’da Papa II. Jean Paul’e yönelik bir suikast girişiminde bulundu. Tutuklandı ve 19 yıl hapis yattı.

Etkisi ve Mirası

1980 yılında Türkiye ile Yunanistan arasında ortak bir çalışma kapsamında, Abdi İpekçi'nin anısına her iki yılda bir verilen Abdi İpekçi Barış ve Dostluk Ödülü oluşturulmuştur. İstanbul Zeytinburnu ilçesinde, Yedikule Zindanları yakınlarında bulunan spor salonuna Abdi İpekçi Arena ismi verilmiştir. 6 Şubat 1979'da Abdi İpekçi'nin vurulduğu Emlak Caddesi'nin adı İstanbul Belediye Meclisi kararıyla Abdi İpekçi Caddesi olarak değiştirilmiştir. İstanbul Pendik Kavakpınar Mahallesi'nde de bir caddeye Abdi İpekçi Caddesi adı verilmiştir. 2000 yılında, saldırıya uğradığı noktada, heykeltıraş Gürdal Duyar'ın tasarımıyla, 70 cm yüksekliğinde granit bir kaide üzerinde 3,5 metre boyunda Abdi İpekçi Barış Anıtı dikilmiştir. Ayrıca İzmir'in Bornova ilçesindeki Altındağ semtinde de onun anısına bir caddeye Abdi İpekçi adı verilmiştir.